Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HANDE ULUSOY
Danışman: MUSTAFA KAYMAZ
Özet:Koyunlarda Rektal ve Ekstra-Abdominal Ultrasonografik Bulgulara DayanarakFötal Gelişimin zlenmesiBu çalışma, koyunlarda fötometri ile gebelik yaş tayini yapmak amacıyla, T.C TarımBakanlığı Lalahan Hayvancılık Merkez Araştırma Enstitüsü'nde gerçekleştirilmiştir.Bu amaçla, B-Mod Real Time 5 MHz linear rektal prob ve yazıcı (Sony ® 890 CE)donanımlı ultrasonografi cihazı (Shimadsu® SDL32, Japonya) kullanılarak 10 başakkaraman ırkı koyun incelenmiştir.Ultrasonografi ile gebelik parametrelerinin incelenmesine tohumlamayı izleyen12. gününde başlanmış, 74. güne kadar 2 gün aralıklarla, bu tarihten itibaren de 5gün aralıklarla devam edilmiştir. Ultrasonografik muayeneler transrektal vetransabdominal olarak yapılmıştır.Çalışmada fötometri yöntemi kullanılarak gebelik yaşını hesaplayabileceğimizbir formül elde etmek amacıyla embriyonik kese çapı (EKÇ), ense-kuyruk sokumuuzunluğu (EKSU), longitüdinal baş çapı (LBÇ), transversal baş çapı (TBÇ), orbitaçapı (OÇ), göğüs çapı (GÇ), placentom çapı (PÇ), transversal kalp çapı (TKÇ), mideçapı (M ) ve böbrek çapı (BÇ) olmak üzere 10 parametre incelenmiştir.Ense-kuyruk sokumu uzunluğu, LBÇ, TBÇ, OÇ, GÇ ve TKÇ ölçümleri ilegebelik yaşı arasındaki korelasyon katsayısı linear, PÇ ile gebelik yaşı arasındakikorelasyon katsayısı exspotential, MÇ ile gebelik yaşı arasındaki korelasyonkatsayısı ise hem linear hem de quadratic regresyon modelinde incelenmiş ve bukatsayıların istatistiksel olarak önemli olduğu bulunmuştur. Embriyonik kese çapı ilegebelik yaşı arasındaki korelasyon katsayısı istatistiksel olarak önemsiz olduğubulunurken, böbrek çapı ölçümlerinde veri sayısı yetersiz olduğundan BÇ ve günarasında korelasyon kurulamamıştır.Çalışma sonunda istatistiksel olarak önemli olduğu belirtilen korelasyonlaragöre gebelik yaşı formülleri oluşturulmuştur. Buna göre, EKSU ile gebelik yaşıarasında GY = 25.131 + (0.375 x EKSU), LBÇ ile gebelik yaşı arasında GY = 23.155+ (0.993 x LBÇ), TBÇ ile gebelik yaşı arasında GY = 20.862 + (1.715 x TBÇ), OÇ ilegebelik yaşı arasında GY = 22.187 + (3.895 x OÇ), GÇ ile gebelik yaşı arasında GY= 25.634 + (1.259 x GÇ), PÇ ile gebelik yaşı arasında ln(GY)=ln(25,987) + (0,032 xPÇ), TKÇ ile gebelik yaşı arasında GY = 31.871 + (3 x TKÇ) ve MÇ ile gebelik yaşıarasında linear modele göre GY = 27.029 + (1.645 x KÇ), kuadratik modele göre GY= 141.569-(5.916 x MÇ) + (0.123 x MÇ2) formülleri çıkarılmıştır. AbstractObservation of Foetal Development By Rectal and Extra-AbdominalUltrasonography in EwesThis study was performed in order to determine gestational age in ewes byfoetometry at The Turkish Ministry of Agriculture and Rural Affairs Lalahan LivestockCentral Research Institute. For this purpose, a total of 10 Akkaraman ewes wereexamined by using ultrasonography (Shimadsu® SDL 32, Japan) supported by alinear array transducer (Sony® 890 CE).The examination of gestation parameters was started at the 12th day afterinsemination and continued until 74 th day by intervals of 2 days and by 5 daysintervals after this date. Ultrasonographic examinations were performed transrectallyand transabdominally.In order to find an equation to calculate the gestational age (GA) by usingfoetometric method, the parameters of diameter of embryonic vesicle (EVD), crown-rump lenght (CRL), occipito-nasal diameter (OND), biparietal diameter (BPD), orbitaldiameter (OD), thorasic diameter (TD), cotyledonar diemeter (CD), transversal heartdiameter (THD), stomach diameter (SD) and kidney diameter (KD) were calculated.The correlation coefficent between EV, CRL, OND, BPD, OD, TD, THD, KDmeasurements and gestational age was examined in linear, correlation coefficentbetween CD and gestational age was examined expotential, correlation coefficentbetween SD and gestational age was examined both in linear and quadraticregression models and these coefficents were found statistically significant while thecorrelation coefficent between diameter of embryonic vesicle and gestational wasage found statistically unimportant. Due to unsufficent data in kidney diametermeasurements the correlation between KD and gestational age could not beestablished.At the end of the study gestation age equations was produced depending oncorrelations which were statistically significant. In this sense, GA=25,131 + (0,375 xCRL) equation between CRL and GA, GA=23,155 + (0,993 x OND) equationbetween OND and GA, GA=20,862 + (1,715 x BPD) equation between BPD and GA,GA=22,187 + (3,895 x OD) equation between OD and GA, GA=25,634 + (1,259 xTD) equation between TD and GA, ln(GA)=ln(25,987) + (0,032 x CD) equationbetween CD and GA are produced according to linear model and GA=27,029 +(1,645 x SD) equation according to linear model and GA=141,569-(5,916 x SD) +(0,123 x SD2) equation according to quadratic model are produced.