Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NAZLI AY
Danışman: İSMAİL ÖZER
Özet:Bu tez çalıŞmasında, Müslümantepe Ortaçağ ve Eski Tunç Çağı toplumlarının iskelet materyalleri paleopatolojik açıdan incelenmiŞtir. Şskeletler üzerindeki paleopatolojik lezyonlar belirlenmiŞ, bu lezyonların popülâsyonda ne kadar yaygın olduğu saptanmıŞ ve eski Anadolu toplumlarıyla karŞılaŞtırılmıŞtır. Şncelenen iskeletler Müslümantepe Kazıları‟nda 2010-2011 yılları arasında açığa çıkarılan 90 bireyden oluŞmaktadır. Bu bireylerin 56‟sı Ortaçağ‟a, 34 birey ise Eski Tunç Çağı‟na tarihlendirilmiŞtir. Eski Tunç Çağı‟na tarihlenen 34 bireyin, % 5,9‟u kadın, % 14,7‟si erkek, % 61,8‟i bebek ve çocuk ve % 17,6‟sı belirsizdir. Ortaçağ‟a tarihlenen 56 bireyin ise % 26,8 kadın, % 35,7 erkek ve % 30,4 bebek ve çocuk ve % 7,1‟i cinsiyeti tespit edilemeyen bireylerden oluŞmaktadır. Müslümantepe iskeletleri üzerinde makroskobik ve mikroskobik incelemeler yapılarak, popülâsyonda mevcut olan paleopatolojik olguların dağılımı ve görülme sıklıkları hesaplanmıŞtır. Çoğunlukla bebek ve çocukların oluŞan Eski Tunç Çağı toplumunda kafa ve vücut patolojilerinde sadece bir bireyde (% 3) hem porotic hyperostosis hem de cribra orbitalia gözlemlenmiŞtir. Bu çağdaŞı toplumlarla kıyaslandığında oldukça düŞük bir orandır. DiŞ patolojileri açısından değerlendirildiğinde Müslümantepe Eski Tunç Çağı toplumunda aŞınma (hafif), diŞ taŞı (% 21,4), alveol kemik kaybı (% 54,5), premortem diŞ kaybı (% 9,2), apse (% 0,7), hipoplazi (% 18,8) gibi diŞ rahatsızlıklarında diğer toplumlarla benzerlik gösterirken, diŞ çürüğünde % 5‟lik bir oranla çağdaŞı toplumlardan daha yüksek olduğu görülür. Müslümantepe Ortaçağ iskeletleri görece daha sağlam ele geçtiğinden gözlemlenen lezyonlar, Eski Tunç Çağı‟na göre daha fazladır. Müslümantepe toplumunda görülen patolojiler Spina bifida (% 2,5), travma (% 3,5), DISH (% 1,8),Osteofit (omurda) (% 6), Schmorl nodülü (omurda) (% 6,6), Ankiloz (% 1,8), osteomiyelit (% 1,8), porotic hyperostosis (% 9) ve cribra oribitalia (% 3,5)‟dır. Müslümantepe toplumunda görülen diffüz idiyopatik iskelet hiperosteozisi (DISH) vakası eski Anadolu toplumları içinde gözlemlenen ikinci vakadır. Bu nedenle önem teŞkil etmektedir. Aynı bireyin sağ femur kemiğinin de kırık olduğu saptanmıŞtır. Çoğunluğu erkek bireylerden oluŞan Müslümantepe Ortaçağ toplumunu diŞ patolojileri açısından değerlendirdiğimizde; % 5,7 oranında diŞ çürüğü, 3 derecede aŞınma,% 79 diŞ taŞı, % 90,2 alveol kemik kaybı, % 9,5 premortem diŞ kaybı, % 2,1 apse ve % 36,7 hipoplazi olduğu görülür. Toplumun hipoplazi oranı çağdaŞı toplumlarla kıyaslandığında görece daha yüksektir. Ortalama yaŞ ömrü yaklaŞık 38 yıl olan Müslümantepe Ortaçağ toplumunda vücut ve kafa patolojileri yüksek olmamasına rağmen hipoplazi oranının yüksek olması, hastalığın diŞlerin geliŞimi esnasında yetersiz beslenme ve/veya erken sütten kesilmeyle iliŞkili olabileceğini düŞündürtmektedir.AbstarctIn this thesis, Müslümantepe Middle Ages and the Early Bronze Age skeletons of society paleopathological materials were examined. Paleopathological Paleopathological determined on skeletal lesions, these lesions showed that the prevalence in the population and were compared with the old Anatolian society. Müslümantepe skeletons examined between the years 2010-2011 in the excavations uncovered consists of 90 individuals. 56 of these individuals in the Middle Age, 34 individuals have been dated to the Early Bronze Age. Dated to the Early Bronze Age of 34 individuals consist of 5,9 % females, 14,7 % males, 61,8 % babies and children and 17,6 % indetermined sex. Also there are dated to the Middle Age of 56 individuals which are 26,8 % females, 35,7 % males, 30,4 % babies and children and 7,1 % of individuals can not be identified gender. The studies of macroscopic and microscopic have been done in the skeletons Müslümantepe and the percentage and dispersion pattern of existent paleopathological lesions have been calculated in the population. Consisting mostly of babies and children in the Early Bronze Age society, only one person (3 %) in the pathology of the head and body and porotic hyperostosis was observed in both cribra orbitalia. The proportion is quite low when compared with rates of contemporary society. Dental diseases of Müslümantepe society in the Early Bronze Age are attrition (slight), calculus (21,4 %), periodontal disease (54,5 %), teeth loss in life (9,2 %), abscess (0,7 %) hypoplasia (18,8 %). All of dental diseases showed similarities with other societies, but dental carries, the rate of which is 5 %, are higher than contemporary society.The observed lesions are more in the Middle Age of Müslümantepe, according to the Early Bronze Age. Because Middle Age skeletons unearthed relatively more robust than the Early Bronze Age in the Müslümantepe. Müslümantepe pathologies seen in society spina bifida (2,5 %), trauma (3,5 %), DISH (1,8 %), osteophyte (6 %), Schmorl nodules (6,6 %), Ankylosis (1,8 %), osteomyelitis (1,8 %), porotic hyperostosis (9 %) and in cribra oribitalia (3,5 %). Diffuse idiopathic skeletal hyperostosis (DISH) seen in Müslümantepe society observed in the old Anatolian populations is the second case. Therefore it is important. Of the same individual at the right femur was determined to be broken. Müslümantepe society in the Middle Age whose the majority of individuals are men dental pathologies consist of 5,7 % dental caries, 3 degrees for attrition, 79 % calculus, 90,2 % periodontal disease, 9,5 % teeth loss in life, 2,1 % abscess and 36,7 % hypoplasia. Contemporary society hypoplasia rate is relatively high when compared with other communities. Average age life of approximately 38 years, which Müslümantepe society in the Middle Age, not high body and head of pathology with hypoplasia. A high proportion of these diseases of the teeth during the development malnourished and / or early weaned associated with suggest it can be.