Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SAYED FARID SAYED MAHMOD
Danışman: AYNUR ÖZ ÖZCAN
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Yüzyıllar boyunca sosyokültürel ve sosyo-politik etkenler karşısında yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan Afganistan Özbek Türkçesi üzerinde yabancı araştırmacılar tarafından yapılan birkaç çalışmanın dışında önemli bir çalışma yapılmamıştır. Yapılan çalışmalar da, ya tarihi-coğrafi ya da folklorik çalışmalardan oluşmaktadır. Kelime yapımında ek ekleme yolu dışında oldukça işlevsel bir görevi olan birleştirme yolunun Afganistan'da konuşulan Özbek Türkçesindeki durumunun yani birleşik isimlerin incelenmemiş olması, bu konuyu tez çalışması olarak seçmemizde önemli bir etken olmuştur."Afganistan Özbek Türkçesinde Birleşik İsimler" konusuyla ele aldığımız çalışma, önsöz, İçindekiler, Kısaltmalar, İşaretler ve Giriş başlıklarını takip eden üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Özbek Türkçesinde kelime yapımı ve kelime yapma yolları hakkında genel bilgi verildikten sonra ek ekleme yoluyla kelime yapımı ve birleştirme yoluyla kelime yapımı incelenmiştir. Ayrıca birleşik kelimelerin yapım yolları, birleşik kelimelerin türemiş kelimelerden, tamlamalardan ve deyimlerden farkın üzerinde de durulmuştur. İkinci bölümde, birleşik isimler, kelime türlerine göre gruplandırılmış ve bu gruplar semantik gruplara da ayrılarak incelenmiştir. Birleşik isimlerin anlamları Türkçeye de aktarılmıştır.Tezimizin son kısmını oluşturan üçüncü bölümde, birleşik isimler sözlüğüne yer verilmiştir. Sözlük malzemesi, son yıllarda Afganistan'da yayımlanan "Özbek Tili Sözligi", "Ferhengi Farsi be Özbeki" sözlüklerinden ve birçok hikaye kitaplarından fişlenerek oluşturulmuştur. Birleşik isimlerin, transkripsiyonu yapılmış ve Türkçe anlamları da verilmiştir. Ayrıca birleşik isimler, Standart Özbek Türkçesinin "Özbek Tilining İzahli Lugati I-II" ile de karşılaştırılmıştır. "Özbek Tilining İzahli Lugati"inde bulunmayan birleşik isimler, birleşik isimler sözlüğünde işaretlenmiştir. AbstractNo significant study has been performed on the Afghanistan Uzbek Turkish, which is facing the threats of extinction for centuries because of socio-cultural and sociopolitical effects, except for a few studies conducted by foreign researchers. Those performed include either historical-geographical or folkloric studies. Lack of studies on the status of compounding, that is, compound words, which is rather functional through suffixes to create words, in the Uzbek Turkish spoken in Afghanistan led us to select this issue as the subject of our thesis study.This study that we conducted with the subject "Compound Names in Afghanistan Uzbek Turkish" consists of three sections following the headlines, Foreword, Contents, Abbreviations, Signs and Introduction. In the first section, after presenting general information about creation of words and methods of formation of words in the Uzbek Turkish, the issue of word formation by suffixing and compounding was analyzed. Also, methods of formation of compound words, and the distinction of compound words from the derived words, phrases and idioms have been highlighted. In the second section, the compound words were grouped according to word types, and these groups were also analyzed after re-grouping in semantic groups. Meanings of the compound words were translated into Turkish.In the third section, which is the last section of our thesis, a dictionary of compound words has been included. Material of this dictionary was derived from the "Özbek Tili Sözligi" and "Ferhengi Farsi be Özbeki" dictionaries, which were publishedin Afghanistan in the recent years and by card-indexing from several story books. Transcription of compound names has been prepared and Turkish meanings have also been given. In addition, the compound names have been compared to the "Özbek Tilining İzahli Lugati I-II", descriptive dictionary of the Standard Uzbek Turkish. The compound names included in the "Özbek Tilining İzahli Lugati" are marked in the dictionary of the compound names.