Bilgisayar ortamında kayaların jeokımyasal bileşimlerinin jeostatistiği, modellenmesi ve haritalanması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SAMA YÜKSEL AZAT

Danışman: REFİK SAMET

Özet:

Yapılan tez disiplinlerarası çalışma olup araziden toplanan jeoloji verilerinin bilgisayar ortamında analizini, modellenmesini ve haritalanmasını kapsamaktadır. Jeolojide ve diğer disiplinlerde eldeki verilerin analizini ve değerlendirilmesini yaparak oluşturulacak modellerin ve haritaların gerçek duruma yakınlığı önemlidir. Eldeki verilerin sayısı ne kadar fazla ise ve/veya toplanan verilerin isabet ettiği birim alan ne kadar küçük ise ve/veya veriler araziden eşit aralıklarla toplandı ise oluşturulacak model ve haritaların gerçek duruma bir o kadar yakın olacağı kesindir. Bazen araziden istenilen sayıda ve nitelikte veri toplamak imkânsız olabilir. Bu durumda enterpolasyon teknikleri ile eldeki verileri kullanarak yeni veriler üretmek gerekir. Bu amaçla kullanılacak enterpolasyon tekniği de önemli olup modelin ve haritanın gerçeğe yakınlığını etkilemektedir. Bunun dışında verilerin analizlerinin yapıldığı ve haritalandığı yazılımda önemlidir. Bütün bu durumları göz önünde bulundurarak tez çalışmasında araziden toplanan verilerin analizini ve değerlendirilmesini yapmak, modellemek ve haritalamak için bir metodoloji geliştirilmiştir. Söz konusu metodoloji kapsamında sekiz enterpolasyon tekniği önerilmiş ve en verimli olan seçilmiştir. Seçilen enterpolasyon tekniği kullanarak yeni verilerin üretilmesi, bütün verilerin birlikte analizi ve verilerin dağılım haritalarının oluşturulması ise ArcGIS 9.2 platformunda yapılmıştır. Geliştirilen metodoloji Yozgat İli Sarıhacılı Bölgesine ait üç ayrı kısımdaki kaya/topraklardan toplanan örneklerdeki radyoaktif elemanların dağılımının analizini yapmak, modellemek ve haritalamak için uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar önerilen metodolojinin verimli olduğunu kanıtlamıştır.