Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: HİLAL YÜKSEL
Danışman: CELAL TÜRER
Özet:Bu çalışmada, John Dewey'in değer teorisinin sadece kendi felsefesinin bir parçası olarak kabul edilmeyeceği, aynı zamanda pragmatist anlayış çerçevesinde "değer felsefesine" de katkıda bulunabileceğinden yola çıkılarak, Dewey'in değer teorisinin ne olduğu, ilişkileri ve önemini belirtilmiştir. Bu çerçevede, Dewey'in "deneyim" terimine yüklediği anlam tam olarak kavranmadan onun değer hakkındaki düşüncelerinin kavranması pek mümkün görünmemektedir. Dewey, prosedürüne "deneyim yöntemi" der ve yalnızca deneyimin tüm felsefî fikirlerin temel testi olduğunu, aynı zamanda deneyimin aydınlatılmasını felsefenin amacı olduğunu belirtir. Mevcut çalışmada merkezi olan, onun değer anlayışını metafizik açıdan ele almak değildir; aksine, John Dewey'in doğa hakkındaki temel sonuçlarının etik düşüncesini nasıl bilgilendirdiğini/şekillendirdiğini incelemektir. Dewey'in merkezî olarak değerle ilgilendiği ve teorisinin nihayetinde pratik olduğu açıktır. John Dewey'in değerleme teorisi, değer yargılarının, deneyimin dışındaki keşfedilmediği, ancak deneyimler dahilinde değerleri yeniden inşa etmesi görüşü doğrultusunda incelenmiştir. Değer, zekâ ve faaliyetin rehberliği ile üretilen, doğadan çıkartılan nihai bir işlevdir. Değer, bireyin devam etmekte olan faaliyetinin engellenmesi, kesintiye uğraması ya da tatmin etmemesi durumlarında ortaya çıkar. Bu aşamada yargılama ve değerlendirme işleminin başlatılması gerekir. Değerleme yalnızca eksik olan bir şeyin var olması gerektiğinde veya varoluşta dış koşullar tarafından tehdit edilen bir şeyi korumak gerekli olduğunda ortaya çıkar. Felsefenin genel çabasını değer/leme teorisine (theory of valuation) uygulayan Dewey, ahlâk ve bilim arasındaki uzlaşıyı değer ile sağlamak istemektedir. İşte bu çalışma, ahlâk ve bilim arasındaki uzlaşıyı sağlayan değer yargıları meta-etiğini aydınlatarak, "Dewey'in değer/leme teorisi neyi önerir?" sorusuna cevap bulmayı amaçlamaktadır. In this study, based on the fact that John Dewey's theory of value is not only accepted as a part of his own philosophy but can also contribute to the "philosophy of value" within the framework of pragmatist understanding, what Dewey's theory of value is, its relations and importance are stated. In this context, it isn't possible to grasp Dewey's thoughts on value without fully grasping the meaning that he attributes to the term "experience". Dewey calls his procedure "the method of experience" and states that not only is experience the fundamental test of all philosophical ideas, but also that the illumination of experience is the aim of philosophy. In accordance with the method of experience, it is essential to see value in all its meanings in the nature. Indeed, Dewey has stated that the value can only be discussed in an understandable way in the context of nature and experience. John Dewey's theory of valuation has been studied in line with the view that value judgments aren't discovered outside of experience, but reconstruct values within the experience. Value is a final function extracted from nature, produced with the guidance of intelligence and activity. Applying the general endeavor of philosophy to the theory of valuation, Dewey wants to reach the consensus between morality and science with value. This study aims to illuminate the meta-ethics of value judgments that provide the consensus between morality and science, and find an answer to the question of "What does Dewey's theory of value suggest?"