Bilgi teknolojileri denetimi: Kavramsal çerçeve, aşamaları, sınırları, sorunları


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: LÜTFİYE DEFNE YALKIN DEMİR

Danışman: ERCAN BAYAZITLI

Özet:

ÖZET Teknolojik gelişmeler bugüne kadar işletmelerin tüm fonksiyonlarını etkilemiştir ve günümüzde de etkilemeye devam etmektedir. Özellikle reel sektördeki sanayileşme ve bunun getirdiği teknolojik gelişmeler beraberinde finans sektörünün de gelişmesini tetiklemiştir. Tüm bu gelişmeler ile birlikte sermayenin küreselleşme eğilimine girmesi, iletişimin hızlanması ve özellikle de internetin tüm yaşamı değiştirmesi ekonomik ve finansal nitelikteki tüm işlemlerin bilgi teknolojilerine dayanmasına olanak sağlamıştır. Bugün artık, bilgi teknolojisi ve internetin kullanılmadığı bir finans sektörü düşünülememektedir. Buna benzer olarak, hiçbir sektörün bilgi teknolojileri ve internet olmadan ayakta durması da mümkün değildir. İşletmeler bazında meydana gelen bu gelişmelere paralel olarak devletler de artık bilgi teknolojileri ve internetle yönetilmektedir. Ülkemizdeki e-devlet projesi buna gösterilebilecek bir örnektir. Vergi beyanlarının, sigorta bildirimlerinin, faaliyet raporlarının ve finansal tabloların internet üzerinden gönderilmesi ise işletme-devlet-bilgi teknolojileri ilişkilerini açıkça ortaya koymaktadır. Bu tezde, bilgi teknolojileri denetimi konusu işletmeci ve denetçi bakışıyla incelenmeye çalışılmıştır. Tezin amacı, bu zamana kadar bilgi teknolojileri konusunda mühendislik eğitimi almış kişilerce incelenmiş konuyu, işletmeci ve denetçi gözüyle incelemek ve literatüre disiplinlerarası bir bakış kazandırmaya çalışmaktır. Bilgisayarlaştırılmış bilgi sistemlerinde kullanılan donanım ve yazılım anlamına gelen bilgi teknolojileri, işletmenin yalnızca finansal değil aynı zamanda finansal olmayan verilerini de depolamakta; bu bakımdan hata ve hilelerin engellenmesini sağlayarak işletmenin fonksiyonlarının etkin biçimde çalışmasına katkıda bulunmaktadır. Ancak, bilgi teknolojilerindeki hatalar ve sistemlerin verimsiz biçimde kullanılması, işletmede meydana gelen hataların ve hilelerin tespit edilmesinin önündeki en büyük engellerden biridir. Bu nedenle, bağımsız denetimin yanında bilgi teknolojilerinin de denetlenmesi ve sistemlerdeki aksaklıkların tespit edilerek sistemlerin iyileştirilmesi gerekmektedir. ABSTRACT Technological developments have influenced and still continues to affect all functions of enterprises. Especially, as a natural consequence of industrialization and technological developments in real economy, development of the financial sector has been triggered. All these developments, together with the trend of globalization of capital, progress in communication media and changes in our lifes with the Internet enabled all economic and financial transactions to be based on information technology. Today, nobody can imagine of a financial sector far away from information technology and the Internet. Similarly, it is not possible for any sector to move along without information technology and the Internet. Parallel with the developments in business, today, countries are ruled on the basis of information technology and the Internet. E-government project in our country is one of the examples regarding to these developments. Sending tax declarations, insurance notices, annual reports and financial statements via the Internet, clearly states the connection between business, government and information technology. In this thesis, the subject of information technology audit has been studied from an administrator and auditor's point of view. The aim of the thesis is to study the subject, which has been studied by people who has degrees on engineering so far, from the eyes of an administrator and auditor and try to bring the literature an interdisciplinary perspective. Information technology, which means the hardware and software in computerized information systems, stores not only the financial information but also the non-financial information of entities. Therefore, it prevents errors and fraud and helps business functions to operate effectively. However, errors in information technologies and inefficient manners in systems, is one of the greatest obstacles to determine errors and fraud in operations. Therefore, information technology audit is inevitable as much as independent audit for identifying shortcomings in the systems and improving them.