Küçük Asya Felaketi'nin Yunan siyasetine etkisi (1919-1922)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZGÜR RENÇBERLER

Danışman: HAKAN UZUN

Özet:

Eleftherios Venizelos’un iktidara gelmesiyle Yunanistan’da izlenen politikayayılmacı kimliğe bürünmüştür. I. Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle Venizelos,İtilaf Devletleri yanında savaşa girerek daha geniş bir coğrafyaya yayılmaya, KralKonstantinos ise ülkenin tarafsız kalmasına çalışmış; sonucunda ülke “UlusalBölünmeye” sürüklenmiştir.Nihayetinde Venizelos’un baskın çıkmasıyla Yunanistan, Müttefiklersafındaki yerini almış ve Paris Barış Konferansı’nda talepleriyle masaya oturmuştur.Venizelos’un diplomatik çalışmalarının İtilaf Devletlerince desteklenmesiyle de ülkeMegali İdea’nın ışığında “Küçük Asya Macerasına” atılmıştır.“Büyük Yunanistan” ülküsüyle hareket eden Venizelos yanlılarıyla “Küçükama saygın Yunanistan” görüşünün Konstantinos yanlısı savunucuları arasındakiiktidar yarışını Kasım 1920’de ikinci grubun kazanmasıyla “maceranın” gidişatıdeğişmiştir. Genişleyen ve güç kazanan Türk Milli Mücadelesi karşısında, siyasiçekişmelerden ve ekonomik darboğazdan etkilenen Anadolu’daki Yunan ordusu,1922 Eylül’ünde kesin başarısızlığa uğramış, “macera” “felakete” dönüşmüştür.Böylece Anadolu’dan geri çekilen subaylar tarafından, ulusun birleşmesi veülkenin kurtarılması sloganıyla Yunanistan’da Eylül 1922 darbesi gerçekleşmiştir.Kral Konstantinos son defa olmak üzere tahttan feragat etmek durumunda kalmış,Mudanya Mütarekesi ile Doğu Trakya boşaltılmıştır.“Felaketin” sorumluları addedilen Venizelos karşıtı politikacılar veBaşkomutan yargılandığı süreçte Yunanistan’da askeri iktidar kurulmuştur. Dava ise“altıların” infazıyla sonuçlanmıştır. Lozan’daki müzakerelerin yeni başladığıdönemde yaşanan bu olay, uluslararası camiada tepki çekmiş ve Yunanistan’ındiplomatik tecridini yanında getirmiştir.AbstractAfter Elefherios Venizelos came into power, the ongoing politics in Greecedeveloped an expansionist character. With the outbreak of the First World War,Venizelos tried to expand her by becoming an ally of the Entente Powers,Constantine I of Greece, on the other hand, sought for neutrality of the country. As aresult Greece was drifted toward a period which is called National Schism.As Venizelos prevailed, Greece took sides with the Entente and came to thetable at the Paris Peace Conference claiming her demands. Venizelos’ diplomaticmission were approved by the Entente Powers, so she embarked on the “Asia MinorVenture” in the light of “Megali Idea”.Fight for power between pro-Venizelists with the ideal of “Great Greece” andanti-Venizelist supporters of the notion “a small but honourable Greece” resulted infavor of the latter in November 1920 so the course of “venture” altered. Greek Armywas affected by the political conflicts and economic crisis, defeated conclusivelybefore the expanding and gaining power Turkish National Movement that “venture”turned into “catastrophe”.Thus commanders who retreated from the Asia Minor, staged the Coup ofSeptember 1922 in Greece, with the objective of theirs to reunite the nation and tosave the country. Constantine I had to leave his throne for the last time and EasternThrace was evacuated after the Armistice of Mudania.During the trial of the anti-Venizelist politicians and the former ChiefCommander that were considered to be responsible for the “catastrophe”, militarygovernment was formed in Greece; and the trial ended up with the execution of the“six”. This occasion – considering the Lausanne Peace Conferece has already begun– drew massive reaction on the international ground and brought the diplomaticisolation of Greece along.