Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2006
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MAKBULE BEKCAN
Danışman: EMİNE OLHAN
Özet:Bu çalışmanın amacı, AB rekabet hukukunun tarımsal üretici örgütlerine nasıl uygulandığını incelemekve AB kurallarına uyum sürecinde Türkiye tarafından nasıl bir mekanizma benimsenebileceğini ortayakoymaktır.Çeşitli devlet müdahalelerini içeren tarım politikaları, asli amaçları piyasalardaki rekabetin bozulmasıolmamasına rağmen genellikle rekabet politikalarıyla çatışırlar. İki politika arasındaki çatışmaalanlarından birisini tarımsal üretici örgütlerinin faaliyetleri oluşturur. Birçok ülkede üreticiler girdilerinsatın alınmasında, çıktıların işlenmesi ve satışında kollektif stratejiler belirleyip izlemek konusundadesteklenirler. Bu kollektif faaliyetler aracılığıyla tarımsal üreticiler alt ve üst pazarlarda faaliyet gösterensağlayıcı ve müşterilerine karşı güç kazanırlar; ne var ki bu tür eylemler kartel benzeri anlaşma ya daeylemlerdir.Bu aşamadaki sorun, tarım politikası ve rekabet politikasının optimal bileşimini tespit edebilmektir. ATKurucu Antlaşmasının 36. maddesi Konsey’e tarımsal ürünler üretim ve ticaretine hangi ölçüde ABrekabet kurallarının uygulanacağını belirleme yetkisi tanımıştır. Konsey ise bu yetkisini 1962 yılında 26sayılı Tüzüğü uygulamaya koymak suretiyle kullanmıştır.Tüzüğe göre, Antlaşmanın kartel yasağına ilişkin 81. maddesi bazı durumlar hariç olmak üzere genelolarak tarım sektörüne uygulanabilirken hakim durumun kötüye kullanılmasına ilişkin 82. maddesi veyoğunlaşmaların kontrolüne ilişkin kurallar diğer sektörlerde olduğu gibi uygulanacaktır. Bir başkadeyişle bazı faaliyetler sadece 81. madde açısından rekabete zarar vermeyen faaliyetler olaraktanımlanmaktadır.Bununla birlikte 26 sayılı Tüzük bütün muafiyetleri içermemektedir. Ortak piyasa düzenleri de branşlararası tarımsal üretici örgütleri ile ilgili belirli alanları düzenlemektedir.Ancak Türk hukuk sisteminde tarım sektörüne yönelik olarak spesifik muafiyet kuralı bulunmamaktadır.Türk Rekabet Otoritesi tarımsal örgütler ile ilgili sorunları olay bazında değerlendirmektedir. ABkurallarına uyum sağlanmasındaki zorluğun yanı sıra bu farklılık çok daha önemli bir soruna da yolaçmaktadır. Başka bir kanun ile hükümet kuruluşlarına açıkça rekabet kurallarını ihlal eden bir kuraldüzenleme yetkisi verilmesi halinde, 1994 tarihli 4054 sayılı Kanun bu alana uygulanmayacaktır ve bukural ile bağlantılı eylem rekabet soruşturmasına tabi olmayacaktır. Bu nedenle tarımsal örgütlerin hangidavranışlarının hangi durumlarda ve nasıl rekabet kurallarını ihlal edebileceği hususuna açıklıkgetirilmesi ve işleyebilir rekabetçi pazarlar için öngörülebilir rekabet kurallarının garanti edilmesi birzorunluluktur.AbstractThe purpose of the study is to analyse the application of the EU competition law to agriculturalproducers’ organizations and the mechanism to be adopted by Turkey in the period of harmonization ofits rules with EU rules.Agricultural policies including various governmental interventions generally conflict with competitionpolicies, although their main purposes are not to distort the competition in the markets. One part of thecontradiction between two policies is caused by the activities of agricultural organizations. Manycountries encourage the producers to determine and follow collective strategies in purchasing inputs,selling and processing outputs. Via these activities, agricultural producers gain power against theirsuppliers and customers acting in upstream or downstream markets; unfortunately such behaviours aresimilar to cartel agreements.The problem at this stage is to define the optimal mix of competition policy and agricultural policy.Article 36 of the EC Treaty explicitly grants the Council the power to determine the extent to which ECrules on competition would apply to the production of and trade in agricultural products. The Councilused its power by adopting Regulation 26 of 1962.According to the Regulation, Article 81 of the EC Treaty related to cartel ban is genarally applicable tothe agricultural sector except some situations, while Article 82 of the EC Treaty concerning abuse ofdominant position and merger regulation rules apply to this sector in every other sector. Namely, someactivities are identified as likely not harmful in respect of only Article 81.Nevertheless, Regulation 26 does not contain all exemptions. Common market organizations also regulatecertain fields related to interbranch agricultural producers’ organisations.However there is no specific exemption rule for agricultural sector in Turkish legislation. TheCompetition Authority evaluates the issues related to agricultural organizations case by case. Apart fromdifficulties in harmonizing with EU rules, this divergence creates more significant problem. If an Actexplicitly grants any governmental institution the power to establish a rule in a breach of competitionrules, the Protection of Competition Act of 1994 will not be applied to this field and the conductconnected with such rule is shielded from anti trust scrutiny. Therefore it is compulsory to clarify whichbehaviours of organizations, how and in which situations, infringe the competition rules to guaranteeworkable competition in markets and to provide the predictibility of competition rules.