Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÖZGÜR SEMİZ
Danışman: ARZU OĞUZ
Özet:Toplu hak yönetim örgütleri, kültür ve sanatın ürünleri olan eser, icra yapım ve yayınlar üzerindeki telif hakları ve bağlantılı hakların toplu takibi ve korunması amacıyla eser sahipleri ve bağlantılı hak sahiplerinin bir araya gelerek kurduğu sui generis yapıya sahip, özel hukuka tabi tüzel kişileri ifade etmektedir. Bahse konu hakların bireysel yönetiminin doğasında bulunan güçlüklerin bir sonucu olarak ve bu güçlükleri ortadan kaldırmak bakımından ortaya çıkan bu örgütler, ifa ettikleri ekonomik fonksiyonlar ile kültür ve sanat yaşamının gelişimine önemli katkılar sağlamakta olup, bu yönleriyle toplumsal çıktılar üretmektedirler. Toplu hak yönetim örgütleri bahse konu yönleriyle sadece telif hukuku alanında anlam üreten ve sonuçlar yaratan örgütler olmayıp, esasen bu hukuk disiplininin sınırlarının dışına taşan ve doğaları gereği kültürel, ekonomik ve toplumsal boyutları bulunan yapılar olarak varlık bulmakta; ifa ettikleri işlevlerle yarattıkları toplumsal çıktıların bir gereği olarak, etkin şekilde işleyişlerini temin etmek ve gözetmek bakımından devletin müdahale alanı içine girmektedirler. Tüm bu yönleriyle bu örgütler, kamu yönetimi ya da yönetim bilimleri disiplini şeysiyesi altında, siyaset bilimi, iktisat ve hukuk disiplinlerinin araçlarıyla, disiplinlerarası bir bakış açısıyla ve kuramsal bağlamda irdelenmeye ihtiyaç göstermektedirler. Bahse konu bakış açısıyla kaleme alınan bu Tez'de, toplu hak yönetim örgütlerinin etkin işleyişinin tesisi bakımından devlet müdahalesinin gerekli olduğu, serbest piyasanın kültür ve sanatın gelişimi bakımından yapısal olarak barındırdığı başarısızlıklar nedeniyle zorunluluk arz eden bu müdahalenin, kamu hizmeti niteliği taşıdığı ve Türkiye'de daha nitelikli bir hal alması gerektiği savunulmaktadır. Collective right management organisations (CMOs) refer to the legal entities that are sui generis organisations subject to private law, operate for the purpose of protecting copyrights and related-rights in a collective manner. As a result of the difficulties emboddied in the nature of individual management of copyright and related-rights, CMOs emerged so as to effectively manage these rights. Arising to resolve and even take away the hardship inherent in the nature of individual management of the aforementioned rights, these organisations, through their economic functions, contribute to the development of culture and arts, and thus produce societal outputs. CMOs, by their aspects in question, do not only create meaning and results in the field of copyright law, but also fundamentally go beyond the boundaries of this legal discipline and, as a given outcome of their nature, show presence as structures involved in culture, economics and society. As both of the results of the functions which they carry out and the requirement of societal outputs that they produce, they are subject to state intervention to be operated effectively. In all these aspects, these organizations are in need to be theoretically examined within an interdisciplinary perspective and under the umbrella of the discipline of administrative sciences with the tools of the disciplines of political science, economics and law. This thesis, penned through the aforementioned point of view, suggests that state intervention is necessary for the effective functioning of CMOs, and this intervention, which is imperative due to the structural failures of the free market in culture and art, is a public service and should be more qualified in our country.