Çocuk işçilerin korunması

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BARIŞ ŞAHİN

Danışman: LEVENT AKIN

Özet:

Günümüzde çocuk işçiliği sosyal bir sorun olarak dünyadaki varlığını halen sürdürmektedir. Sorunun temelinde çocukların işverenler açısından yaratmış olduğu ucuz ve esnek işgücü cazibesinin yanında, yoksulluk, eğitimsizlik, bilinç eksikliği, yetersiz mevzuat gibi diğer etkenler de yer almaktadır. Bu nedenle sorunun çözüme kavuşturulması çok yönlü bir mücadeleyi zorunlu kılmaktadır. Çocuk işçilik sorununa karşı verilecek olan mücadelenin başını etkili bir mevzuat oluşturmanın çektiği söylenebilir. Etkili bir mevzuattan kastedilen ise çocukların asgari çalışma yaşı başta olmak üzere onların fizyolojik gelişimlerine uygun çalışma koşullarının ve caydırıcı yaptırımların uluslararası düzenlemelere uygun şekilde hüküm altına alındığı mevzuattır. Mevzuata etkinlik kazandıran bir diğer önemli nokta da bu mevzuatın ister bağımlı ister bağımsız şekilde çalışsın olabildiğince çok çocuğu kapsamına almasıdır. Türkiye, çocuk işçilik sorununa karşı etkili bir mevzuat oluşturma çabasının yanında 1992 yılında IPEC programı doğrultusunda başlatmış olduğu projelerle de çocuk işçiliğine karşı ciddi bir mücadele içerisine girmiştir. TUİK ? UÇÖ tarafından ortaklaşa gerçekleştirilen Çocuk İşgücü Anketindeki veriler Türkiye'de çocuk nüfusunun artmasına rağmen çalışan çocuk sayısının azaldığını göstermektedir. Türkiye'de çocuk işçilere ilişkin mevzuatta yaşanan sıkıntılar verilen mücadelenin etkinliğini olumsuz şekilde etkilemektedir. Uluslararası düzenlemelerin aktarıldığı 4857 sayılı İş Kanunu her ne kadar çocuk işçilerin korunması konusunda oldukça çağdaş normlar öngörse de, kanunun çalışan çocukların büyük bölümünü kapsamına almaması ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. İş Kanunu kapsamı dışarısında bırakılan çocukların diğer kanunlar tarafından yeterince korunmamaları ise Türkiye'nin gerçekte çocuk işçiler konusunda ciddi bir mevzuat sorunu yaşadığını gözler önüne sermektedir. Bu konuda yapılacak olan çalışmalar ile çalışma hayatının içerisinde yer alan çocukların 4857 sayılı kanun kapsamında yer almalarının sağlanması ile birlikte kanunda yer alan yaptırımlara caydırıcılık kazandırılması ve etkili iş denetimi sisteminin hayata geçirilmesi çocuk işçilik sorunun çözümünde yaşamsal önem taşımaktadır. AbstractChild labor keeps its presence in today?s world constituting a social problem. In addition to creating cheap and flexible workforce, the basis of the problem also includes lack of awareness, lack of education, and inadequate legislation. Therefore, solving the problem requires a multi-faceted struggle. It can be argued that the first step to overcome the child labor problem is to create an effective legislation. More explicitly, an effective legislation implies the one that regulates initially the minimum working age of the children, appropriate working conditions suitable to their physical development, and performing dissuasive sanctions in accordance with international regulations. Another important point of the legislation is that, irrespective of being dependent or independent, its coverage to include as much children as possible. Turkey, in addition to the efforts to put an effective legislation, has been in fight with child labor initiated by the projects that are aligned with the 1992 IPEC program. A child labor survey conducted jointly by TUIK-UCO shows that the number of working children decreases despite of increase in the overall children population. Difficulties arising in the legislation on child labor negatively affect the fight against child labor in Turkey. Even though Business Law of 4857 that incorporates international regulations envisions the protection of child workers in very contemporary norms, its lack in covering the vast majority of working children raises a serious problem. The fact that the children that are not covered by Business Law are not protected under the other laws either clearly demonstrates a serious problem regarding the legislation. In alliance with the efforts put into this issue, it is vital to put working children under the coverage of Business Law of 4857, to improve the deterrence on sanctions of this law and to start an effective business control system for the solution of the child labor problem.