Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AYŞE BAŞKAN
Danışman: HAKAN ANAMERİÇ
Özet:Bilginin toplumsallaşmasında kilit rol oynayan ve toplumun tüm kesimlerine eşit hizmet verme amacı taşıyan halk kütüphaneleri, her yaş grubundan tüm bireylerin tereddüt etmeden bilgi edinme ihtiyacını karşılayabileceği ortamlardır. Bu özelliği ile halk kütüphaneleri, dışlanmış kesimler arasında en geniş grup olan engelliler için de, hem fiziki hem de dışlanmışlık duygusunun mümkün olduğunca az hissedildiği bir çevreyi sunabildiği ölçüde amacına yaklaşmış olacaktır. Çalışmada öncelikle halk kütüphaneleri, bilginin toplumsallaşması, bilgi hizmetleri ve bilgi edinme hakkına değinilmiştir. Ardından engelli ve engellilikle bağlantılı bulunan bazı kavramlar, tarihsel gelişim içinde engelli hakları ve gerek dünyada gerek ülkemizde konuyla ilgili yasal düzenlemeler incelenmiştir. Ulusal ve uluslararası düzenlemeler ve standartlar çerçevesinde, özellikle de Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünün hazırlamış olduğu Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği ekinde yer alan Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Formları esas alınarak Ankara'da bulunan 22 tane halk kütüphanesi fiziki erişilebilirlik yönünden değerlendirilmiştir. Hipotezde öngörüldüğü şekilde halk kütüphanelerinin büyük çoğunluğu erişilemez durumdadır. Yasal zorunluluklar kapsamında bazı kütüphanelerde yapılan iyi niyetli düzenlemeler bulunmakla birlikte, bunlarda da önemli eksiklerle karşılaşılmaktadır. Sonuç olarak toplumun tüm kesimlerinin bilgi ihtiyacını karşılama amacı güden halk kütüphanelerinin, engelli bireyler söz konusu olduğunda bu amacından uzak düştüğü görülmektedir. Çözüm olarak yapılacak iş, öncelikle soruna bütüncül ve katılımcı yaklaşım sunmaktır. Yasal düzenleme ve yaptırımlarla sorunun giderilemeyeceği, sadece kütüphaneler için değil, tüm kentsel açık alanlar ve binalar için teşvik edici girişimlerin yanı sıra toplumsal bilincin de, bir arada ve eşit imkanlarla yaşamayı normalleştiren bilinç seviyesine yükseltilmesi büyük önem arz etmektedir. Public libraries, which play a key role in the socialization of knowledge and aim to provide equal service to all sections of the society, are the environments where all individuals from all age groups can meet the need to obtain information without hesitation. With this feature, public libraries will be close to the goal as far as they can offer an environment where the physical and the feeling of exclusion are felt as little as possible for the disabled, which is the largest group among the excluded. In the study, public libraries, socialization of knowledge, information services and the right to information are mentioned. Then, some concepts related to the disability, the rights of people with disabilities in historical development and the legal regulations in the world and in our country are examined. 22 public libraries in Ankara were evaluated in terms of physical accessibility by taking the Accessibility Monitoring and Supervision Forms in the context of the Accessibility Monitoring and Supervision Regulation prepared by the General Directorate of Services for the Disabled and Elderly, in accordance with national and international regulations and standards. The majority of public libraries, as envisaged in the hypothesis, are inaccessible.Although there are good intentions made in some libraries within the scope of legal obligations, there are significant shortcomings. As a result, it is seen that public libraries aiming to meet the information needs of all segments of society have fallen away from this aim when it comes to people with disabilities. The work to be done as a solution is primarily to provide a holistic and participatory approach to the problem. It is clear that the problem cannot be solved only by legal regulations and sanctions. In addition to encouraging initiatives not only for libraries, but also for all urban open spaces and buildings, it is of great importance to raise social awareness to the level of consciousness that normalizes living together and with equal opportunities.