Diyabetes mellitus'ta bozulmuş over fonksiyonlarının tedavisinde farklı kök hücre kaynaklarının etkisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EDA TUNÇ

Danışman: ÖZLEM YILDIRIM

Özet:

Diyabetes mellitus (DM), pankreastaki insülin üretiminde, insülin salgılanmasında veya her ikisinde de meydana gelen bozukluklar nedeniyle ortaya çıkan metabolik bir rahatsızlıktır. İlerleyen zamanlarda akut ve kronik komplikasyonlara yol açabilen bu hastalığın komlikasyonlarından biri de bozulmuş over fonksiyonlarıdır. Bu çalışmada, kolay izole edilmeleri ve epitel hücrelere farklılaşabilmeleri sebebiyle mezenkimal kök hücreler (MKH) kullanılarak diyabetli sıçanların over fonksiyonlarının iyileştirilmesi amaçlandı. Bu amaçla 50 adet Sprague-Dawley dişi sıçan kullanılarak her grupta 8 sıçan olacak şekilde toplam 5 grup oluşturuldu. Gruplar; Kontrol grubu, streptozotosin (STZ) verilerek diyabet edilen grup, STZ + ovaryum kökenli MKH verilen grup, STZ + endometrium kökenli MKH verilen grup, STZ + kemik iliği kökenli MKH verilen gruplar olarak belirlendi. 32 adet sıçana 45 mg/kg STZ intraperitoneal yolla verilerek 72 saat sonra kuyruk veninden alınan kan örneklerinde kan glukoz değerleri 200-250 mg/dl ve üzerinde olan sıçanlar diyabet olarak kabul edildi. 6 hafta boyunca takip edilen diyabetli sıçanların 72. Saat, 3.hafta ve 6. haftada sabah ve akşam kan şekerleri ve ağırlıkları ölçülerek kaydedildi. Kök hücre eldesi için; sağlıklı sıçanlardan ovaryum, endometrium ve kemik iliği dokuları alınarak kök hücre izolasyonu yapıldı. Kültüre edilen hücreler yeterli sayıya ulaşınca, monoklonal antikorlarla işaretlendi ve flow sitometri cihazında karakterizasyon işlemi yapıldı. Tanımlanan mezenkimal kök hücreler BrdU ile boyanarak diyabet yapılmış sıçanlara 3. haftanın sonunda endometrium kanalından overe 2.106/ ml PBS hücre olacak şekilde 1ml'lik hücre enjekte edildi. 6. haftanın sonunda sıçanların batınları açılarak, over dokuları çıkarılıp %4 'lük formaldehit ile fikse edildi. Takip işlemlerinden sonra dokulardan kesitler alınarak histopatolojik ve immunohistokimyasal olarak incelemeler yapıldı. Sonuç olarak diyabetin ovaryum dokusunda hasara yol açtığı, folikül yapılarında defektlere neden olduğu gözlemlendi. Çeşitli kök hücre kaynaklarının over hasarını onarmada etkin olabileceği, çalışmamızda yer alan kemik iliği ve over kaynaklı mezenkimal kök hücrenin de bu hücresel tedavi ürünlerinden olabileceği görüldü. Diabetes mellitus (DM) is a metabolic disorder caused by defects in insulin production in the pancreas, insulin secretion, or both. One of the complications of this disease, which can lead to acute and chronic complications in the future, is impaired ovarian functions. In this study, it was aimed to improve the ovarian functions of diabetic rats by using mesenchymal stem cells (MSCs) because of their easy isolation and differentiation into epithelial cells. For this purpose, a total of 5 groups with 8 rats in each group were formed using 50 Sprague-Dawley female rats. Groups; The control group was determined as the diabetic group with streptozotocin (STZ), the STZ + ovarian-derived MSCs, the STZ + endometrial-derived MSCs, and the STZ + bone marrow-derived MSCs. After intraperitoneal administration of 45 mg / kg STZ to 32 rats, rats with blood glucose values of 200-250 mg / dl and above in blood samples taken from the tail vein after 72 hours were accepted as diabetes. Diabetic rats were followed for 6 weeks, and their blood sugars and weights were measured and recorded at 72 hours, 3 weeks and 6 weeks. To obtain stem cells; Stem cell isolation was performed by taking ovarian, endometrium and bone marrow tissues from healthy rats. When the cultured cells reached a sufficient number, they were marked with monoclonal antibodies and characterization was performed on a flow cytometry device. The identified mesenchymal stem cells were stained with BrdU and diabetic rats were injected with 1ml of cells from the endometrial canal to the ovary at the end of the 3rd week, as 2.106 / ml PBS cells. At the end of the 6th week, the abdomen of the rats were opened, ovarian tissues were removed and fixed with 4% formaldehyde. After follow-up, sections were taken from the tissues and histopathological and immunohistochemical examinations were performed. As a result, it was observed that diabetes caused damage to the ovarian tissue and caused defects in the follicle structures. It was observed that various stem cell sources may be effective in repairing ovarian damage, and bone marrow and ovarian mesenchymal stem cells in our study may also be among these cellular treatment products.