Aulis Aarnio'nun hukuki yorumların gerekçelendirilmesi teorisi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MERVE TERZİ KÖSEM

Danışman: GÜLRİZ UYGUR

Özet:

Bu çalışmada Aarnio’nun hukuki yorumların gerekçelendirilmesine ilişkin argümantasyon teorisi ele alınmaktadır. Hukuki argümantasyon teorileri, yargı kararlarının gerekçelendirilmesi ile ilgilenir. Yargı kararlarını gerekçelendirilmesi hâkimlerin görevleri ile ilgilidir. Aarnio da teorisinde hâkimin karar verirken yapacağı seçimi ve vereceği kararı ne şekilde gerekçelendireceği sorularına teorisinde yanıt aramıştır. İlk bölümde hukuki argümantasyon açıklanarak, Aarnio’nun hukuki yorumların gerekçelendirilmesi teorisinin bunlar arasındaki yeri açıklanmıştır. Ardından da Aarnio’nun gerekçelendirme teorisinin başlangıç noktası olan rutin dava- zor dava ayrımından söz edilmiştir. İkinci bölüm, Aarnio’nun teorisine göre gerekçenin taşıması gereken özelliklere ayrılmıştır. Hukuk normunun yorumu sonrasında bir yorum görüşüne ulaşan hâkimin vereceği kararı gerekçelendirmesi gerekir. Gerekçelendirmenin yapısı dâhili ve harici gerekçelendirme aşamaları ile ilgilidir. Gerekçenin sağlamlığı ise kararın rasyonel kabul edilebilirliğine bağlıdır. Rasyonellik tartışma sırasında usulüne ilişkin kurallarla bağlı olunmasını gerektirir. Kabul edilebilirlik verilen kararın dinleyici kitlesi tarafından kabul edilebilirliği anlamına gelir. Aarnio’ya göre gerekçelendirmenin taşıması gereken özellikler sağlandığında gerekçe doğru bir gerekçe olacaktır. Tezde Aarnio’nun görüşleri çerçevesinde yargı kararlarının gerekçelendirilmesinin hukuki belirliliği sağlamadaki rolü ve doğru bir gerekçelendirmenin nasıl mümkün olacağı sorusuna cevap aranmıştır. Bu cevap aranırken Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bir kararı inceleme konusu yapılmıştır.