Azot ve kükürdün ayçiçeğinde (Helianthus annuus L.) verim ve verim öğeleri ile bazı kalite özelliklerine etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2009

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: İSMAİL DEMİR

Danışman: DİLEK BAŞALMA

Özet:

Bu araştırma Ankara koşullarında farklı azot ve kükürt dozlarının ayçiçeğinde verim ve verim öğeleri ile bazı kalite özellikleri üzerine etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma 2006-2007 yıllarında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında yürütülmüştür. Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre iki yıl süreyle üç tekerrürlü olarak yürütülen denemede Sanbro hibrid yağlık ayçiçeği çeşidi materyal olarak kullanılmıştır. Denemede ana parsellere üç farklı azot (4, 8, 12 kg N/da) dozları ile alt parsellere dört farklı kükürt (0,5,10,15 kg S/da) dozları uygulanmıştır. Araştırmada farklı azot ve kükürt dozlarının ayçiçeğinde çiçeklenme tarihi, fizyolojik olum, bitki boyu, tabla çapı, bin tane ağırlığı, yağ oranı, bitki tane verimi, tane verimi (kg/da), hasat indeksi, iç-kabuk oranı, tohum ve yaprak azot, protein, fosfor, potasyum, kalsiyum, kükürt içeriği ve tohumda N/S oranı üzerine etkileri incelenmiştir. Çalışmada ele alınan özelliklerde yıllar arası farklılık önemli çıktığından yıllar ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre artan azot ve kükürt dozu kontrole göre çiçeklenme süresinde 6 gün kısalma, bitki boyunda % 4-10 oranında artış, daha geniş tabla çapı ve tohum ağırlığı ile % 6-20 arasında değişen verim artışı sağlamıştır. İlk yıl azot ve kükürt dozlarına bağlı olarak % 47-51 arasında değişen yağ oranı önemli çıkmazken ikinci yıl değişim önemli çıkmış ve oranlar % 48’den % 53’lere ulaşmıştır. Araştırma sonuçları bütünsel olarak değerlendirildiğinde 8-12 kg N/da azot ile 10-15 kg S/da kükürt uygulamalarında; erken çiçeklenme, daha yüksek bitki boyu, tabla çapı, bin tane ağırlığı, tane verimi, yağ oranı, hasat indeksi, tohum ve yaprakta azot, protein, potasyum, fosfor, kükürt içeriği ile tohum N/S oranı elde edilirken, en düşük iç-kabuk oranı elde edilmiştir.