Bazı makarnalık buğday çeşitlerinin verim ve kalite özellikleri üzerine farklı sulama zamanları ile azot dozlarının etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SEMRA ACER

Danışman: SAİME İKİNCİKARAKAYA

Özet:

Bu çalışma, 2001-2002 ve 2002-2003 üretim yıllarında Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Uygulama Çiftliği'nde yürütülmüştür. Araştırmada; Kunduru-1149, Kızıltan-91, Ç-1252 ve Ankara-98 makarnalık buğday çeşitlerinde; farklı sulama uygulamaları (sulama yapılmayan (susuz) parseller, ekimden hemen sonra ve ilkbaharda olmak üzere (1+1) iki sulama yapılan parseller ve ekimde, ilkbaharda ve başaklanma döneminde olmak üzere (1+1+1) üç sulama yapılan parseller) ve azot dozları (4-8-12 kg N/da) uygulanmıştır. Araştırmada; 4 makarnalık buğday çeşidinde, sulama uygulamaları ve azot dozlarının bitki boyu, başak uzunluğu, bitkide fertil kardeş sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane verimi, hasat indeksi, tane verimi, bin tane ağırlığı, camsı tane oranı, hektolitre ağırlığı, protein oranı ve protein verimi üzerine etkileri incelenmiştir. İki yıl süreyle yürütülen çalışmada incelenen karakterler yönünden yıllar arası farklılıklar önemli bulunmuş ve yıllar ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Ele alınan özelliklerde; çeşitler, sulama uygulamaları ve azot dozları arasındaki farklılıklar önemli olarak saptanmıştır. En yüksek ortalamalar tüm çeşitlerde üç (1+1+1) sulama uygulaması ve 12 kg N/da azot dozundan alınmıştır. Sulanmayan ve 4 kg N/da azot dozu uygulanan parsellerde, protein ve camsı tane oranı hariç, ele alınan diğer tüm özelliklerde en düşük ortalamalar elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; birinci yıl Kunduru-1149 çeşidinde 357.00-519.67 kg/da, Kızıltan-91 çeşidinde 334.00-467.00 kg/da, Ç-1252 çeşidinde 432.00-607.33 kg/da ve Ankara-98 çeşidinde 385.67-585.33 kg/da arasında değişen tane verimi değerleri elde edilirken, ikinci yıl bu değerler sırasıyla 159.00-384.00 kg/da, 147.33-436.67 kg/da, 179.33-560.33 kg/da ve 154.00-516.67 kg/da arasında değişim göstermiştir. Protein oranları ise birinci yıl Kunduru-1149 çeşidinde %11.57-13.97, Kızıltan-91 çeşidinde %11.53-13.47, Ç-1252 çeşidinde %11.13-13.13 ve Ankara-98 çeşidinde %11.93-12.87 arasında değişirken, ikinci yıl bu değerler sırasıyla %12.63-16.73, %11.17-17.37, %10.97-16.40 ve %12.63-17.00 olarak saptanmıştır.