Anne bildirimine dayalı ekonomik güçlük, eşler arasındaki çatışma ve ergenlerin problem davranışları arasındaki ilişkilerin aile stres modeli çerçevesinde incelenmesi: Bir izleme çalışması


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ZEYNEP ÇAKMAK

Danışman: AYŞEN GÜRE

Özet:

Araştırmamızın temel amacı, Aile Stres Modeli kapsamında, anne bildirimine dayalı ekonomik baskı, olumsuz ekonomik olaylar ve parasal endişeler ile içe yönelim ve dışa yönelim problemleri arasındaki ilişkide eşler arasındaki çatışma taktiklerinin alt boyutları olan karşılıklı anlaşma, psikolojik saldırganlık ve fiziksel saldırı-yaralamanın aracı rolünü bir yıllık izleme çalışmasında incelemektir. Çalışma, Ankara’da yaşayan 11-16 yaş arasında çocuğu olan ve yaşları 28 ile 60 arasında değişen 171 evli annenin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, Kişisel Bilgi Formu, Ekonomik Güçlükler İndeksi, Çatışma Taktikleri Ölçeği ve 4-18 Yaş Çocuk ve Gençler için Davranış Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Araştırma bulguları, anne bildirimine dayalı ekonomik baskının karşılıklı anlaşmayı ve parasal endişelerin karşılıklı anlaşma ve psikolojik saldırganlığı yordadığını göstermiştir. Diğer yandan, annenin algıladığı psikolojik saldırganlığın içe yönelim ve dışa yönelim problem davranışlarını yordadığı ortaya konulmuştur. Anne bildirimine dayalı fiziksel saldırı-yaralamanın ise sadece dışa yönelim problem davranışlarını yordadığı gösterilmiştir. Buna ek olarak, ekonomik baskı ve parasal endişeler ile içe yönelim ve dışa yönelim problemleri arasındaki ilişkide psikolojik saldırganlık dolaylı rol oynamıştır. İlgili alan yazındaki çalışmalar ve araştırma bulgularımız değerlendirildiğinde, ailenin içinde bulunduğu ekonomik koşulların, hem eşler arasındaki ilişki hem de ergenlerin problem davranışlarıyla doğrudan ve dolaylı olarak ilişkili olduğu görülmektedir. Dolayısıyla çalışmamız, Ankara kent merkezinde yaşayan ailelerin içinde bulundukları ekonomik durumun aile dinamiklerini etkilediği yönünde önemli bulgular ortaya koyarak Türk kültüründe Aile Stres Modeli’ni desteklemiştir.Abstract The main purpose of the study is to examine the mediating role of agreement, psychological aggression and physical aggression-mutilation between mothers’ reports of economic pressure, negative economic events, financial concerns and adolescents’ internalization and externalization behaviors with one-year follow up study. The mediator role of couples’ conflict between economic hardships and adolescents’ problem behaviors were tested on 18 models. The study was done with 171 married mother aged between 28-60 years. Their children’s ages were changed between 11-16 years. Demographic data form, Economic Hardship Index, Conflict Tactics Scale and Child Behavior Checklist were used in the research. The results of the study showed that perceived economic strain predicted agreement between couples, and financial concerns predicted agreement and psychological aggression. Furthermore, whereas psychological aggression predicted internalization and externalization behaviors, physical aggression-mutilation predicted externalization behaviors. In addition, according to results of the study, psychological aggression had an indirect role between economic pressure and adolescents’ internalitzation and externalization behaviors. Moreover, psychological aggression had an indirect role between financial concerns and adolescents’ internalization and externalization behaviors. There was no indirect or mediator role of agreement and physical aggression-mutilation between aforementioned variables. When the current study and literature were evaluated, it was showed that families’ economic conditions were associated with marital relationship and adolescents’ problem behaviors both directly and indirectly. The results of the current study supported Family Stress Model on Turkish culture by showing important findings and showed that economic situations of families affected family dynamics in Ankara.