Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: YELİZ DEDE ÖZDEMİR
Danışman: ÇİLER DURSUN
Özet:Günümüzde hiçbir teknoloji, akıllı telefonlar kadar hızlı benimsenerek toplumsal alana dahil olmamıştır. Dünya genelinde bu kadar hızlı benimsenen bir teknolojinin, tüm toplumsal pratikleri etkilemesi kaçınılmazdır. Bu nedenle, akıllı telefonların hayatımıza girmesi ile oluşan toplumsal süreçlerdeki, fikirlerdeki, normlardaki ve pratiklerdeki dönüşümleri anlamak, toplumsallaşmış bir teknoloji olarak akıllı telefonların farklı kullanım pratiklerine odaklanmayı gerektirmektedir. Toplumsal cinsiyet de bu farklı kullanım pratiklerinin belirleyici unsurlarından biridir. Bireyler, toplumsal cinsiyet kimliğini, günlük olarak nesnelerin kullanımı yoluyla performe etmektedirler. Bu nedenle, akıllı telefonların kadınlar ve erkekler tarafından kullanımı, teknoloji ile kadınlık ve erkeklik arasındaki sembolik ilişkileri keşfetmenin, hakim toplumsal cinsiyet varsayımlarını sorgulamanın ve yeniden yapılandırmanın gerçekleştirileceği önemli bir zemin sağlamaktadır. Böylesi bir zeminden hareketle, bu çalışmada, akıllı telefonların toplumsal cinsiyetlenmiş kullanım pratiklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, akıllı telefonların benimsenmesini ve toplumsal kullanımını anlamak için, bu teknolojilerin ne olduğuna, nasıl ortaya çıktığına, tarihsel gelişimine ve mobil medya literatürüne ayrıntılı bir şekilde değinilmiştir. İkinci bölümde, toplumsallaşmış bir teknoloji olarak akıllı telefonlar ve toplumsal cinsiyet ilişkisini kavramsallaştırmamıza olanak tanıyan, teknolojiye toplumsal yaklaşımlar, teknolojiye feminist yaklaşımlar ve evcilleştirme teorisine odaklanılmıştır. Bu yaklaşımların sağladığı kuramsal zemin, akıllı telefonların gündelik pratiklere eklemlenme biçimlerinin toplumsal cinsiyet ilişkileri açısından ele alınabilmesine olanak tanımıştır. Üçüncü ve son bölümde ise, 20 kadın ve 15 erkek ile gerçekleştirilen derinlemesine görüşmelerden elde edilen verilerin ayrıntılı bir analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışma boyunca elde edilen veriler, tüm diğer evcil teknolojiler gibi akıllı telefonların da, kadınlarla erkekler arasındaki geleneksel rolleri kuvvetlendirdiğini ve kadınları kendi geleneksel rollerine daha fazla bağladığını göstermektedir. Başka bir deyişle bu veriler, genişleyen teknoloji erişimine rağmen, teknolojinin aracılık ettiği toplumsallığın, toplumsal cinsiyet dinamiklerinin büyük ölçüde aynı kaldığını açık ve net bir şekilde gözler önüne sermektedir. No other technology in the last decade has been so much quick to penetrate the social life as smartphones. It's inevitable that any technology adopted so fast throughout the world will affect all other social practices. Therefore, understanding the transformations in social processes, ideas, norms and practices that occur with the introduction of smartphones into our daily lives requires focusing on different usage practices of smartphones as a socialized technology. Gender is one of the constitutive elements of these different usage practices. Individuals perform gender identity through using objects daily. Therefore, smartphone usage by women and men provides an important basis for exploring some symbolic relationships between technology and femininity and masculinity, and for questioning and restructuring dominant assumptions concerning gender in society. From this point of view, it is the aim of this study to examine the gendered use of smart phones in Turkey. There are three main sections in this study. In order to understand the adoption and social use of smartphones, the first part considers in detail what these technologies are, how they emerged and what their history is. The second chapter focuses on social and feminist approaches to technology as well as domestication theory to help us conceptualize the relationship between gender and smartphones as a socialized technology. These approaches provide a theoretical background for considering the ways in which smartphones as innovative technology articulates into daily practices in terms of gender relations in society. The third and the last section includes a detailed analysis of the data from in-depth interviews with 20 women and 15 men. The findings indicate us that smartphones, like all other domestic technologies, tend to strengthen the traditional gender roles between women and men and bind women more to their traditional gender roles. In other words, the data clearly concludes that, despite expanding technology access, technology-mediated socialization and social gender dynamics remain largely the same.