Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2012
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SEVGİ GÖRMÜŞ
Danışman: DİCLE OĞUZ
Özet:Bu çalışmada, Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı örneğinde korunan alan ve yakın çevresi arasındaki etkileşimin anlaşılması amaçlanarak bir peyzaj karakter analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırma alanını, farklı koruma statüleri olan Kastamonu-Bartın -Küre Dağları Milli Parkı (KDMP) Koruma Bölgesi, KDMP Planlama Bölgesi, Saraytepe Arkeolojik Sit Alanı ve bu alanları çevreleyen koruma statüsü olmayan kırsal alanı içeren Kapısuyu Havzası oluşturmaktadır. Çalışmada verilerin elde edilmesinde Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri teknikleri kullanılmıştır. Bu teknikler aracılığıyla alanın peyzaj deseni üç düzeyde belirlenmiştir. I. düzeyde peyzaj karakter tipleri, II. düzeyde peyzaj karakter alanları ve III. düzeyde köy peyzaj karakter tipleri elde edilmiştir. Elde edilen peyzaj deseninin peyzaj metrikleri aracılığıyla peyzaj çeşitliliği, peyzaj parçalanması ve kenar etkisi değerleri hesaplanmıştır. Bu değerler peyzaj deseninin üç düzeyi için değerlendirilerek peyzaj deseninin yapısı ve fonksiyonu yorumlanmıştır. Bulgular, farklı koruma statülerine sahip alanlardaki peyzaj yapısı ve peyzaj fonksiyonu arasında farklılıklar olduğunu göstermektedir. Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı Planlama Bölgesi’nde ve koruma statüsü olmayan kırsal alanda peyzaj parçalanması ve kenar etkisi görülmektedir. Buna karşın, Kastamonu-Bartın Küre Dağları Milli Parkı (KDMP) Koruma Bölgesi peyzaj parçalanması ve kenar etkisinden henüz etkilenmemiştir. Ancak milli park için yapılan planlar ve yerel halkın milli park ile ilgili düşünceleri bu etkilerin KDMP Koruma Bölgesi’ne de yansıyacağına işaret etmektedir. Bu nedenle KDMP Koruma Bölgesi’nin korunabilmesi için KDMP Planlama Bölgesi ve koruma statüsü olmayan kırsal alanın da KDMP koruma planlarına dâhil edilmesi önerilmektedir. Sonuç olarak, peyzaj karakter analizinin korunan alanın çevresi ile etkileşimini kontrol etmedeki önemi belirlenmiştir. Bu kapsamda Milli parkın ekosistem ve biyolojik çeşitliliğinin sürdürülebilirliğini sağlayan peyzaj planlama ve yönetim stratejileri için öneriler geliştirilmiştir.Abstract In this study, landscape character analysis is carried out in Kastamonu-Bartın Küre Mountains National Park in order to present the interaction between the protected area and its vicinity. Research area consists of different protection status, such as Kastamonu-Bartın Küre Mountains National Park (KMNP) Protection Area, KMNP Planning Area, Saraytepe Archaeological Protection Sites and rural areas in Kapısuyu Basin with no protection status. In this study, data are obtained by remote sensing and Geographic Information Systems (GIS) techniques. Landscape pattern of the research area is determined at three levels by GIS respectively in the first level: landscape character types; in the second level: landscape character areas; and in the third level: village landscape character types. By evaluating the landscape pattern, landscape diversity, landscape fragmentation and edge effect of each level is calculated via Patch Analyst Module. For each level, the structure of landscape pattern and landscape functions of areas are assessed and described. Findings show differences between landscape structure and functions of areas having different protection status. Landscape fragmentation and edge effects can be seen in Kastamonu-Bartın Küre Mountains National Park Planning Region and the rural areas with no protection status. However there is no landscape fragmentation and edge effect in KMNP Protection Area yet. On the other hand, future plans for the national park and the opinions of the local people show that these effects would be reflected on KMNP Protection Area in the near future. Therefore, in order to protect the KMNP Protection Area, this study recommends that KMNP Planning Region and the rural areas with no protection status should be included in the protection plan. Finally, it is identified that landscape character analysis is important to control interaction between protected area and its vicinity. In this context, landscape planning and management strategies are made for the sustainability of ecosystem and biodiversity of the KMNP.