Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2014
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hüseyin AVCI
Danışman: İSMAİL HAKKI ÜNAL
Özet:Allah (cc)’ın yüce kelamı Kur’ân-ı Kerîm ve Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav)’in sünneti ve hadisleri tüm İslamî İlimlerin kaynağı ve temelidir. Zaman içinde bu iki unsur sadece İslamî ilimlerin temeli olmakla kalmamış, Arap kültürünün ve Arap edebiyatının da vazgeçilmez referansları olmuşlardır. Biz bu çalışmamızda Hz. Peygamberin ( sav) hadislerinin Arap Diline ve özellikle de Arap sözlükçülüğüne olan katkısını ortaya koymak adına, Arapça sözlüklerde hadislerin delil olarak nasıl kullanıldığını incelemeye çalıştık. Çalışmamız bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde öncelikle sözlük ve sözlükçülükle ilgili genel bilgiler verilmekte, sözlükçülüğün doğuda, batıda ve Arap âlemindeki tarihi seyri göz önüne serilmektedir. Daha sonra Arap Dilinde yapılan sözlük çalışmaları incelenmekte, Arapça sözlüklerin türlerine ve bu türlere dair örneklere yer verilmektedir. Arapça sözlüklere temel teşkil etmesi, örnek olması bakımından Garîbu’l-Hadis eserleri üzerinde de durulmaktadır. İkinci bölümde ise çalışmamıza temel olan Lisânu’l-Arab’ın müellifi İbn-i Manzûr’un hadisler üzerindeki tasarrufu ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. Ayrıca hadislerin Arapça sözlüklerde fesâhate delil olarak nasıl kullanıldığı konusu örnekler verilerek izah edilmektedir.AbstractThe Quran and the Sunnah of Prophet Muhammad are the primary sources of all Islamic Sciences. At the same time, these sources are considered as main references of Arabic culture. In this study, we analyzed the usage of Hadith as a reference in the arabic dictionaries in order to indicate the impact of Hadith on Arabic language and lexicography. In the first chapter, general information about dictionaries and lexicography is given and the history of lexicography in the East, West, and Arabic world is examined. Moreover, some information is given about the Writing of Hadith, Tadween Al-Hadith” (Official Documentation of Hadith), Classification of Hadith, Istishhad, and Gharib Al-Hadith. In the second chapter, the usage of hadith in the Arabic dictionaries as an indication of eloquence is examined by giving examples. Finally, we focused on the problem of the sources of hadith which is addressed in the dictionaries as a referee of the Arabic words.