Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÇİĞDEM KURTAR
Danışman: ARİFE SEMA GÜN
Özet:AB gıda güvenilirliğini sağlamak amacıyla kurumsal yapılanmaya gitmiştir. AB’ye üye, aday ve AB’ye ihracat yapacak üçüncü ülkelerde yapılan resmi kontrolleri doğrulayan denetimlerden sorumlu olan kuruluş FVO’dur. Türkiye aday ve ihracat yapacak üçüncü ülke statüsünde FVO denetimlerine tabidir. Türkiye, AB’ye aday ve gıda ihracatı yapan önemli ülkelerden biridir. FVO denetimleri sonucunda ihracatın engellenmesi, adaylık sürecinin tamamlanmaması gibi yaptırımlar uygulanmaktadır. Bu nedenle denetimler hakkında farkındalık oluşturulması ve Türkiye gıda resmi kontrollerindeki etkilerinin belirlenmesi önemlidir. Türkiye’nin gıda resmi kontrollerinde geçirdiği dönüşümde ve birincil üretim ve gıda mevzuatının şekillenmesinde FVO denetimleri etkili olmuştur. Denetimlerin gerçekleştirildiği 1999-2015 yılları arasında kanun, yönetmelik ve tebliğ düzeyinde pek çok mevzuat değişikliği gerçekleştirilmiştir. Bu mevzuat değişiklikleri aynı zamanda Türkiye’nin AB adaylık sürecinin gereğidir. Denetimlerin resmi kontrol yetkisine sahip merkezi ve yerel otoritenin çalışma sistemine olumlu katkıları bulunmaktadır. Türkiye resmi kontrollerde, gıda numunelerinin alınmasında ve devam eden iş ve işlemlerde önemli ilerlemeler göstermiştir. İhracat kontrolleri ile başlayan uygulama AB mevzuatına uyum sonrası yurtiçi kontrollere yaygınlaşmıştır. Resmi kontrol numunelerinin analiz edildiği laboratuvarların çalışma sistemlerinin iyileştirilmesi ve akreditasyonlarının sağlanmasında denetimler itici güç olmuştur. Yetkilendirilmiş ve akredite laboratuvar sayıları artmıştır. Birincil üretimde FVO tavsiye kararları doğrultusunda AB mevzuatına uyum amacıyla Türkiye’de ruhsatlı BKÜ aktif maddelerinin kullanımının yasaklanması yoluna gidilmiştir. BKÜ’lerde reçeteli satışı uygulamasına geçilmiş, hazırlanan program ile hasat öncesi pestisit denetimlerine başlanılmıştır. EKÜY projesi hayata geçirilmiştir. Türkiye’nin gıda resmi kontrollerini FVO denetimleri ve Türkiye’nin AB adaylığının yanı sıra içinde bulunduğu siyasi süreç, ticari ve ekonomi politikalarının etkilediği sonucuna varılmıştır.AbstractEU has changed its institutional structure in order to ensure food safety. FVO is responsible organization of verifying official controls during audits in member states, candidate countries for EU accession and third countries which will export their products to EU. Turkey is subject to FVO audits as a candidate and a third country. Turkey is one of the candidate and important country that exports food to EU. As a result of FVO audits, sanctions such as blocking of export and incompletion of the nomination process are applied. Therefore, it is important to create awareness of audits and to determine the effects of official controls of food in Turkey. FVO audits have been effective in shaping Turkey’s transformation on official controls of food, and primary production and food legislation. Many legislative changes were carried out in laws, regulations and communiqes between 1999-2015.These legislative changes are also necessary in for Turkey’s EU accession process. These audits contribute to improve the food control systems in central and local authorities which run official controls. Turkey has shown significant progress on official controls, in taking of food samples and ongoing operations. Those applications have been starting with export controls and it has been widely used by domestic controls after compliance with EU legislation. Audits have been the driving force for improvement of laboratories, which analyze official control samples, official and provision of accreditation. The numbers of authorized and accredited laboratories have been increased. In accordance with FVO recommendations and EU legislation, the use of registered PPP active substances are banned in the primary production in Turkey. Sales of prescription PPP’s were put into practice, and pre-harvest pesticides control has been initiated under a program. EKÜY project has been carried into effect. In conclusion, official controls on food in Turkey have been affected by FVO audits, Turkey’s accession negotiations to EU as well as country’s political progresses, trade and economic policies.