Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SABRİYE AK KURAN
Danışman: NESRİN ALGAN
Özet:Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de tercih edilen ve uygulanan gıda sistemleri türleri ve bu sistemlerdeki işleyişten kaynaklı olarak ortaya çıkan ekolojik sorunların analiz edilmesidir. Bu bağlamda, Cumhuriyetin kurulduğu yıllardan günümüze Türkiye tarımsal yapısının gıda sistemleri türleri bakımından nasıl bir yere oturduğu ve sistem değişikliğinin ekolojik sorunlar açısından ne tür sonuçlar doğurduğu çözümlenmiştir. Çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, gıda sistemleri yaklaşımı ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Bu bölümde, gıda sistemleri yaklaşımı, faaliyetleri, aktörleri ve türleri tartışılmıştır. İkinci bölümde, ilk bölümde yer verilen gıda sistemleri yaklaşımı çerçevesinde Türkiye'de uygulanan gıda sistemleri türleri üç döneme ayrılmıştır. İlk dönem geleneksel gıda sistemi (1923-1950), ikinci dönem geçiş dönemi gıda sistemi (1950-1980) ve üçüncü dönem modern gıda sistemi (1980 ve sonrası) olarak sınıflandırılmıştır. Bu tasnife bağlı kalarak, bir sistemden diğerine geçildiğinde tarımsal yapıda ne tür bir değişim meydana geldiği ve bu değişimin ardında yatan etmenlerin neler olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Üçüncü bölümde ise, Cumhuriyetin kurulduğu yıllardan günümüze kadar olan süreç içerisinde Türkiye'de uygulanan gıda sistemleri türleri ve bu sistemlere ait faaliyetlerin çevresel değerler üzerinde ne gibi bir etkisi olduğu ve ne tür çevresel sorunlara yol açtığı incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, Türkiye'de yaşanan ekolojik sorunlar ile gıda sektörü arasında doğrudan bir ilişki olduğu, gıda üretimi dışında kalan tarımsal faaliyetler aracılığıyla da doğal kaynaklara zarar verildiği ve geleneksel sistemden modern sisteme doğru geçildikçe daha fazla oranda ekolojik sorun yaratıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Gıda Sistemleri, Türkiye'de Gıda Sistemleri, Yaşam Döngüsü Analizi, Ekolojik Ayak İzi, DPSIR Yöntemi, Çevresel Etki Değerlendirmesi. The aim of this study is to analyze the preferred and implemented types of food systems and ecological impacts arising in their functioning in Turkey. In this context, positioning and revealing the Turkish agricultural structure regarding the implementation of and shifts on primary food systems which can be observed through a historical context – from the foundation of Republic until thus far- have been analyzed in terms of causing ecological problems. The study consists of three main chapters. In the first chapter, food systems approach, including activities, actors and types, are discussed in detail. In the second part, the food systems implemented in Turkey are divided into 3 periods in a framework derived from the first part. The first period is classified as traditional food systems (1923-1950), the second is transitional food systems (1950-1980) and the third is modern food system (1980 and later). Starting from this classification, it is sought to determine what kind of changes occured in the agricultural structure and what factors played decent roles when these shifts from one system to another came into being. In the third section, the ecological effects of those food systems regarding their implementation and activities in historical context is examined The results of these analysis point out that there is a direct corelation between food industry and ecological problems experienced in Turkey; the agricultural activities other than food production also damage the natural sources and more importantly, the transition from traditional food system to the modern system creates more ecological problems. Keywords: Food Systems, Food Systems in Turkey, Life Cycle Analysis (LCE), Ecological Foot Print, DPSIR Method, Environmental Impact Assessment.