Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KORAY KARAKAYA
Danışman: SUAT KOCA
Özet:Bu araştırma, Kur'ân hatmiyle ilgili rivâyetlere odaklanmakta ve hatimle ilgili düşünce ve uygulamaları tasvir ve tahlil etmeyi amaçlamaktadır. Araştırmamızın birinci bölümü kavramsal, tarihsel ve yazınsal çerçeveden oluşmaktadır. Bu bölümde hatim, arza-muâraza, mukâbele, tahzîb, cem', haml ve cüz' kavramları incelenmekte, Kur'ân'ın nüzûlü sırasında âyetlerin ezberlenmesi ve Kur'ân hatmi konusunda sahâbîlerin tutumları ele alınmaktadır. Burada ayrıca konulu hadis kaynaklarındaki kitâblar/bölümler ve bâblar ile bu başlıklar altında nakledilen rivâyetler incelenmiştir. İkinci bölümde Kur'ân hatmiyle ilgili rivâyetlerin içeriği tahlil edilmiştir. Bu bağlamda hatim yapmaya teşvik, hatim süresi, hatmin faziletli olduğu değerlendirilen zaman dilimleri, hatim gününün tayin edilmesi ve bunun için toplanılması, hatimden sonra dua edilmesi, terâvîh ve vitir namazında hatim duası yapılması, mushafa bakarak veya ezberden hatim yapılmasının fazileti, hatimle ilgili mevzû rivâyetler ve hatme eşdeğer sayılan bazı sûreler değerlendirilmektedir. Araştırmanın üçüncü bölümünde ise erken dönemde hatimle ilgili uygulamaların rivâyetlere yansımalarına yer verilmekte, bu çerçevede Hz. Peygamber, sahâbîler ve sonraki neslin Kur'ân hatmine yönelik tutumları, ayrıca erken dönem muhaddislerinin ve mezhep imâmlarının Kur'ân hatmine yönelik yaklaşımları ele alınmaktadır. Bu bölümde son olarak Türkiye'de ve bazı İslam ülkelerinde hatimle ilgili uygulamalara değinilmektedir. Anahtar kelimeler: Hadis, Rivâyet, Hatim, Arza, Mu'âraza, Mukâbele, Tahzîb, Hizb, Cem', Haml, Cüz' In this research, the attribution and quantity of the concept of the khatm Qurʾān (recitation of the all Qur'an) in the early period, and the reflections of the related practices to narrations are discussed and a general vision on khatm is presented. The first chapter consists of the conceptual, historical and literary framework. In this chapter, concepts such as khatm, 'arḍa and mu'āraḍa, muqābala, tahzīb, cem' (compilation) - haml (undertaking) of Qurʾān and Cüz (Chapter), the attitudes of the companions towards the memorization and khatm of the verses during the sending down of the Qurʾān are discussed. In addition, the books in the sources of themed hadiths and the reports narrated in the chapters and bâbs are examined in detail. In the second chapter, the issues in the narrations about the Qurʾān such as the duration of khatm and encouragement to it, time slots that are considered to be virtuous to khatm, the appointment of khatm day and gathering for it, the supplication after khatm, the khatm pray in tarawih and witr prayer, the virtues of reading khatm from Qurʾān or by memorizing, the fabricated reports about the khatm and the virtues of some verses that are considered equivalent, are evaluated. Finally, in the third chapter, the reflections of the practices related to khatm in the early period are narrated. In this context, the attitudes of the Prophet, his companions and the next generation in the early period and after it towards the khatm al-Qurʾān, including the approaches of certain hadith Imams and İslamic sect Imams towards khatm al-Qurʾān, and the practices related to khatm in Turkey and some other Islamic countries are mentioned. Keywords: Keywords: Hadith, Report, Khatm, 'Arza, Mu'āraḍa, Muqābala, Taḥzīb, Ḥizb, Cem', Haml ve Cüz'(Chapter)