Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MUSA KIZILTEPE
Danışman: AYŞEGÜL MENGİ
Özet:Kentsel politika ve planlama uzmanlarının toplum yararı adına rantın neden olduğu sorunların ve rantı kamuya kazandırmanın öneminin farkında oldukları bilinmektedir. Bu sorunları aşmak için geliştirilen öneriler de, çoğunlukla bireysel (özel) mülkiyetin temel varlığına bağlı olarak var olagelen rantın, mülkiyet hakkının sınırlandırılmasıyla engellenebileceği üzerinde yoğunlaşmaktadır. Oysa, rantın neden olduğu sorunlar; özel mülkiyetin temel varlığı korunurken, mülkiyetin değeri ve değer artışları toplum adına kamunun eline vergilendirme yoluyla geçirilerek de aşılabilir. Genel itibarıyla kent düşünürlerinin verginin rantı kamuya kazandırmadaki gizilgücünü yeterince irdelemedikleri, bazen de rantı vergilendirme ile kamuya kazandırma önerisini kapitalist sistem içinde geliştirilen bir yöntem olarak görebildikleri söylenebilir. Halbuki vergilendirmenin, rantı refahın oluşumu ve bölüşümü denkleminden tümüyle çıkarmaya yetecek kadar içkin bir gizilgücü bulunmaktadır. Bu da vergilendirmenin anlamının ve işlevinin mali kaygı ve müdahalenin ötesine taşınarak ideolojik düzeyde ele alınabilecek bir hale bürünebilmesi anlamına gelmektedir. Rantın vergilendirme yoluyla refahın oluşumu ve bölüşümü denkleminden tamamen çıkarılabileceğini ve bu sorunu aşmak için özel mülkiyetin ulusallaştırılmasına gerek olmadığını söyleyen Georgist İktisat Öğretisi, rantın gerçekleşme senaryoları üzerine düşünülerek geliştirilecek vergilendirme ilkeleriyle, toplumsal sorunların çözümü için önemli bir fırsat penceresi aralamaktadır. Rantı toplum adına kamunun eline geçirmek üzere kurgulanmış bir emlakı vergilendirme sistematiği, ekonomik ve kentsel sorunların çoğunun kökten çözümüne vesile olabilir. Bu çalışma, rantı kamuya kazandırmanın siyasi anlamı ve işlevini açık biçimde ortaya koyarak, rantı doğru ve etkin vergilendirmenin evrensel düzeyli temel ilkelerini açığa çıkartmak üzere kaleme alınmıştır. Çalışmada bu hedefe ulaşmak için Georgist düşünce biçiminin şekillendirdiği ve yönlendirdiği örnek bir rantı vergi ile kamuya kazandırma politikası incelemesi yapılmıştır. Bu inceleme için laboratuvar olarak seçilen Tayvan'ın (ÇC) bu konudaki olumlu/olumsuz deneyimlerinden faydalanarak, emlak vergilendirme sistemlerinin rant kazandırma amacına uygun olarak yapılandırılmasında esas alınması gereken temel ilkelerin neler olması gerektiği üzerine öneriler geliştirilmiştir. It is known that urban policy and planning experts are aware of the problems caused by rent phenomenon and the importance of public rent capture for the sake of social gain. Proposals developed to overcome these problems mostly focus on, the fact that existing rent depends upon the basic existence of individual (private) property, to get prevented by putting limitations on the property right. However, the problems caused by rent can also be overcome by capturing the value and the value increment of property through taxation, while the basic existence of private property still remains. In general, it can be said that urban thinkers do not adequately question and examine the potential of taxation for public rent capture, or sometimes they mistakenly see it as a limited public rent capture method developed and offered within the capitalist economic order. On the contrary, taxation has an instinct power for total elimination of rent from the equation of creation and distribution of wealth. And this means that the meaning and function of taxation can be thought beyond financial concerns and interventions, and it might be addressed at ideological level. The Georgist Teaching, which says rent can totally be eliminated from the equation of creation and distribution of wealth and also there would be no need to appropriation of private property right itself, offers an important solution opportunity window to social problems by developing taxation principles taking into account the execution scenarios of rent. A well designed property taxation system for public rent capture, may be very instrumental for the radical solution of most economic and urban problems. This study has been conducted to reveal the universal basic principles of accurate and effective rent taxation by clearly pointing the political meaning and function of public rent capture. An exemplary policy of public rent capture through taxation, shaped and guided by the Georgist way of thinking, has been examined in order to achieve this goal. After by selecting and surveying Taiwan (ROC) as a laboratory, with its all past positive and negative experiences in rent capture, suggestions have been developed to be the basic principles that should be taken as basis in structuring property tax systems.