Yoğun bakım hastalarında plevral ve parankimal akciğer patolojilerini tanımlamada yatak başı yapılan akciğer ultrasonografisinin yeri


Tezin Türü: Tıpta Uzmanlık

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÖZGÜR YILMAZ

Danışman: MUSTAFA NECMETTİN ÜNAL

Özet:

GİRİŞ: Günümüz yoğun bakım pratiğinde hızlı ve doğru teşhis koymak amacı ile daha az mobilizasyon gerektiren, hasta için non-invaziv ve yan etkisi az olan tekniklerin tercih edilmesi eğilimi, yatak başı ultrasonografiye olan ilginin giderek artmasına neden olmuştur.Biz bu çalışma ile pnömoni ve/veya plevral effüzyon şüphesi olan kritik hastalarda, yatak başı ultrasonografi kullanımının tanısal etkinliğini değerlendirmeyi amaçlıyoruz.METOD: Bu araştırma Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon A.D. Reanimasyon Bilim Dalı'nda 8 aylık bir süre içinde (09.2010-04.2011 tarihleri arasında) solunum yetmezliği ile başvuran ve invaziv mekanik ventilasyon uygulaması yapılan 18-85 yaş arası 168 hasta üzerinde prospektif olarak gerçekleştirildi. Göğüs deformitesi olan veya gebe olan hastalar araştırmaya dahil edilmedi.Araştırmaya dahil edilen hastalarda mekanik ventilasyon uygulamasının ilk gününde anterioposterior akciğer grafileri çekildi. Akciğer grafileri yoğun bakım ünitesinde çalışmakla birlikte araştırmaya dahil olmayan bir uzman tarafından değerlendirildi. Grafilerinde infiltrasyon ve/veya plevral effüzyon tespit edilen hastalar araştırmaya dahil edildi. Akciğer grafisinde infiltrasyon/plevral effüzyon tespitini takip eden ilk 6 saat içinde yatak başı akciğer ultrasonografileri aynı araştırmacı tarafından gerçekleştirildi. Ultrasonografi incelemesi için Sono Site M-Turbo portable ultrasonografi cihazı ile konveks ve lineer problar kullanıldı. Göğüs duvarı incelemesi için yüksek frekanslı lineer prob (5-7.5 mHz), plevral ve pulmoner patolojileri tespit etmek için ise düşük frekanslı (3.5 mHz) konveks prob kullanıldı. Ultrasonografik inceleme her iki hemitoraks için ayrı ayrı yapılarak değerlendirildi ve dijital olarak kayıt altına alındı. Sonuçlar değişik kriterlere göre hasta sayısı ve/veya hemitoraks sayısı üzerinden değerlendirildi. Ultrasongrafik inceleme ile eş zamanlı olarak PEEP, FIO2, kan gazı inceleme sonuçları, son 24 saat içindeki en yüksek vücut ısıları kaydedildi, trakeal sekresyonların nitelik ve niceliği değerlendirildi, tam kan tetkiki ve trakeal aspirat kültür-antibiogramı için örnekleme yapıldı. Elde edilen verilerden akciğer hasar skoru (LIS) ve pulmoner infeksiyon skoru (KPİS) hesaplandı. Bu süreçte araştırmadan bağımsız olarak, takipleri esnasında teşhis ve tedavi planlaması açısından toraks tomografisine ihtiyaç duyulan hastaların aynı güne ait inceleme sonuçları da ultrasonografi ve akciğer grafileri ile birlikte değerlendirilmeye alındı. Tomografik incelemeler radyoloji uzmanınca değerlendirildi.BULGULAR: Pnomöni ve/veya plevral effüzyon ön tanısıyla çalışmaya dahil edilen toplam 120 hemitoraksın akciğer grafisi ve ultrasonografi karşılaştırmaları yapıldığında, hastaların %66.6'sında (n:80) PA AC grafisinde tespit edilen infiltrasyonların, yatak başı ultrasonografi ile değerlendirilmesinde %77.5'inde (n:62) konsolidasyon, %57.5'inde (n:46) plevral effüzyon ve %7.5'de (n:6) normal ultrasonografik bulgulara rastlandı.Toplam 120 hemitoraksın %11.6'sında (n:14) akciğer grafisinde tespit edilen plevral effüzyonların ultrasonografik incelemesi ile hepsinde plevral effüzyon teyid edildi. Yine akciğer grafisinde normal olarak değerlendirilen 35 hemitoraksın ultrasonografik incelemesinde %2.85'inde (n:1) konsolidasyon, %20'sinde (n:7) plevral effüzyon, %5.71'inde (n:2) eş zamanlı konsolidasyon ve plevral effüzyon görülürken, %71.4'ünde (n:25) ise görüntüler effüzyon veya konsolidasyon açısından negatif olarak değerlendirildi.SONUÇ: Yatak başı akciğer ultrasonografisi yoğun bakımda takip edilen hastalarda hızlı, non-invaziv, tekrar edilebilir ve güvenilir bir tanı yöntemidir.abstractThe role of bedside lung ultrasonography in the diagnosis of pleural and paranchymal lung pathologies in ICU patients.INTRODUCTION: Recently ultrasonography in the intensive care unit (ICU) has become a valuable tool for quick and accurate diagnosis, without mobilization of the patient. The tendency in preferring less invasive methods with lower side effects has increased the interest to bedside lung ultrasonography.The aim of this study; was to evaluate the diagnostic value of bedside lung ultrasonography in critically ill patients with clinically and radiologically suspected pneumonia and/or pleural effusion.METHOD: This prospective study was conducted in the ICU of University of Ankara (between 09.2010 and 04.2011). One hundred sixthy eight patients admitted to the ICU with respiratory distress and who where treated with invasive mechanical ventilation were enrolled in the study. Patients with thorax deformity or pregnant patients were excluded.Anteroposterior chest XR were assessed in the first day of mechanical ventilation. Patients with infiltration and/or pleural effusion were enrolled in the study and bed side lung ultrasonography was performed in the first 6 hours after chest XR. Sono Site M-Turbo portable ultrasound was used with a convex and linear probe. High frequency linear probe (5-7.5 mHz) was used for thoracic wall evaluation and low frequency convex probe (3.5 mHz) was used for lung pathologies. Ultrasonographic evaluation was performed separately for each hemithorax. Results were evaluated related to patient numbers and/or hemothorax numbers according to different criteria. Positive end expiratory pressure, FiO2, arterial blood gas analysis and highest body temperature were recorded at the same time with the ultrasonographic evaluation. Tracheal aspirate quantity and quality were also evaluated and tracheal aspirate culture and blood sampling were performed. Lung injury score and pulmonary infection score were calculated. In some patients thoracic CT were also assessed.RESULTS: The evaluation of 120 hemithorax with the diagnosis of pneumonia an/or pleural effusion were done. In 66.6%of patients (n:80) with infiltration in their chest XR, ultrasonography revealed consolidation in 77.5%and pleural effusion in 57.5%, whereas 7.5%had normal ultrasonography. In 11.6%of 120 hemithorax pleural effusion was found in chest XR and was confirmed with ultrasonography. Also in 35 hemithorax assessed as normal in chest XR ultrasonography revealed consolidation in 2.85%, pleural effusion in 20%, consolidation and effusion in 5.71%; whereas 71.4%of these patients had normal ultrasonography.CONCLUSION: Bed side lung ultrasonography is a quick, noninvasive, repetable and safe diagnostic tool for critically ill ICU patients.