Toplumsal bellek ve mekân: Zonguldak halkevi binası


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: DUYGU TEKİN

Danışman: TOLGA BOZKURT

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu çalışma, Zonguldak Halkevi binasının mekânsal niteliklerine “mekânın üretimi” ve “toplumsal bellek” kavramlarını kullanarak kapsamlı bir değerlendirme sunmayı amaçlamaktadır. Yapı, Zeki Sayar ile Abidin Mortaş tarafından hazırlanan yarışma projesi doğrultusunda 1933 yılında inşa edilmiştir. Zonguldak kent merkezinde, Cumhuriyet Meydanı’nı tanımlayan yapılardan biri olarak Gazipaşa Caddesi üzerinde yer almaktadır. Çalışma, günümüzde de varlığını sürdürmekte olan binanın halkevi olarak kullanıldığı 1933-1951 yılları arasındaki durumuna odaklanmaktadır. Yapının dönemin siyasal, sosyal, kültürel ortamında doğru şekilde konumlandırılması amacıyla; Tek Parti dönemi siyasal ortamı, Türkiye’de uluslaşma süreci ve Halkevleri, erken cumhuriyet dönemi mimarlık akımları ve Yeni Mimari’nin resmî söylem ile ilişkisi, Zonguldak kent merkezinin gelişimi ve dönemdeki kentsel yaşam incelenerek bir tarihsel çerçeve oluşturulmaktadır. Binanın incelenmesinde; devlet yetkilileri, mimarlar, dönem yazarları ve kullanıcılarının yapı ile ilgili kurguları yanında, yapının kullanımına dair veriler de değerlendirilmektedir. Zonguldak Halkevi çalışmaları, Sayar ve Mortaş’ın mimari anlayışları ve üretimleri, yapının yarışma ve inşa süreçleri, yapının güncel mimari özellikleri incelenmektedir. Böylelikle, Zonguldak Halkevi binasının ulusal bellek inşası ile örtüşen üretim süreci tartışmaya açılmaktadır.