Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yücel H. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2024
İyonlaştırıcı radyasyonun (Alfa, beta gama ve X-ışını)
algılanması ve ölçülmesi için belirli birteknolojik bilgi birikimini gerektire(know-how)
ve bilinen birçok sistem ve teknolojik ürün geliştirilmiştir. Özellikle yaygın
kullanılan radyasyon türleri için (alfa, beta ve gama) gaz, sintilatör ve katı
hal dedektör tabanlı algılama ve ölçme sistemleri geliştirilmiş olup sahada
kullanılmaktadır. Ancak nötronların(yüksüz) algılanması ve ölçülmesi daha karmaşık ve
zorluklar içeren sistemleri gerektirmesine rağmen bu alanda da kendini
kanıtlamış algılama ve ölçme sistemleri (BF3 ve He-3 gibi gaz ve
sintilatör tabanlı) mevcut olarak kullanılmaktadır. İyonlaştırıcı radyasyon
karışık türlerini (birden fazla radyasyon türünün aynı anda bulunduğu durumlar)
algılayan ve bunu doğru bir şekilde analiz eden sistemler ise gittikçe önem
kazanmaktadır. Örneğin bulunduğu ortamda gamaların bulunma olasılığı olması
gibi, aynı anda farklı radyasyon dozunu algılayan detektörler için daha
önceleri farklı tip radyasyon detektörleri kullanılırken teknolojinin gelişimi
ile tek detektör ile farklı radyasyon türlerini algılayan ve ölçen sistemler
üzerine çalışmalar yoğunlaşmaktadır. Bu alanda laboratuvar ortamında çalışan
sabit kurulumlu sistemler yaygın şekilde kullanılsa da, saha uygulamaları için
elde taşınabilir portatif veya araca veya insansız hava araçlarına monte
edilebilir ve kullanım kolaylığı sunan sistemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Proje
önerisinin amacı saha uygulamalarında kullanılmak üzere, gazlı sayaçlarda “duvar
etkisi” sorunu olmayan 6Li:ZnSAg sintilatörüyle 6Li(n,a) tepkimesine dayalı dedeksiyon mekanizmasıyla, nötron
etkileşmesi için tekil(single) puls verme tepkisi gibi bazı ayırt edici özel
özellikleri olan ve nötron ve gama her
ikisini aynı anda algılama ve ayırt etme ölçme yeteneğine sahip portatif bir ölçüm sistemin
geliştirilmesi ve bir prototipinin üretilmesidir.