Akademik Veri Yönetim Sistemi
Meriç Turgut İ. (Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2020 - 2021
Su ürünleri yetiştiriciliği, dünya besin gereksiniminin önemli kısmını karşılayan bir endüstridir ve FAO tarafından dünyada en hızlı büyüyen gıda sektörü olarak belirtilmiştir. Dünya balıkçılık üretiminin yaklaşık %30'unu su ürünleri yetiştiriciliği karşılamakta ve yılda %10'dan fazla artarak büyümektedir. Bu hızlı büyüme oranı, yüksek oranlarda kaliteli balık yemi üretimi ihtiyacını doğurmaktadır. Entansif balık yetiştiriciliğinde yemler, genellikle yetiştiricilik maliyetinin büyük bir bölümünü oluştururken yem içeriğindeki en pahalı ve önemli bileşiklerden biri de yağlardır. Balık yetiştiriciliği yapan işletme sayısının artması, yüksek oranlardaki yem giderleri, balık yağı üretiminin artan talepler karşısında yetersiz kalması ve maliyetinin fazla olması, karma yemlerde balık yağının yerini kısmen veya tamamen alabilecek yeni, ucuz potansiyel hayvansal ve bitkisel protein kaynakları arayışını zorunlu hale getirmiştir. Bu sorun, düşük maliyetli olması nedeni ile bitkisel kaynaklarla (soya, palm ve yağlı tohum) çözülmeye çalışılmış, ancak içerdiği anti-besinsel faktörler, düşük kalite ve verimde olmaları ve yaratılan ekolojik ayak izi nedeni ile bu kaynakların kullanımı sınırlıdır. Ayrıca bitkisel kaynaklarla üretilen yağlar, çevreci ve sürdürülebilir olmaktan da uzaktır.Bu iş fikri kapsamında, su ürünleri yetiştiriciliğinde yem hammaddesi olarak kullanılabilecek ve balık yağına yakın bir kompozisyona sahip olan Siyah Asker Sineği-BSF (Hermetia illucens)'den yağ eldesini mümkün kılacak bir endüstriyel yağ üretim yönteminin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Dünya genelinde yaklaşık olarak 400 farklı yenilebilen böcek türü bulunmaktadır ve bu türlerin yemlerde hammadde kaynağı olarak kullanılma fikri ilgi görmüş ve dünya genelinde 18'den fazla ülkede konu ile ilgili çalışmalar yapılmıştır. Bu bağlamda, BSF, besin içeriği ve yağ kompozisyonunun balık yağı başta olmak üzere diğer alternatif hayvansal ve bitkisel kaynaklara uygunluğu; larvaların hastalık taşıma ve barındırma riskinin bulunmaması; özel bir antimikrobiyal peptit'e sahip olması; yüksek sindirilebilirlik düzeyi; kitinde düşük kristalin içeriği ile güçlü bir ağır metal bağlayıcı ve atılım özelliğine sahip olması; yem katkı maddesi olarak kullanılan lisin ve metiyonini yüksek oranda içermesi; değerlendirilemeyen organik atığı bünyesinde faydalanılabilir ürüne dönüştürmesi ve yüksek yağ oranı ile bir biyodizel üretim alternatifi olması gibi özellikleri ile diğer böcek türleri arasında ön plana çıkmıştır. Mevcutta, farklı üretim yöntemleri ile üretilen yağların ısıl işleme maruz kalması ve yağ verimini artırmak için kullanılan çeşitli çözücüler, yağları oksidasyon ve acılaşma (ransidite) gibi ciddi kalite kayıplarına uğratmaktadır. Uygulanacak olan soğuk ekstraksiyon yöntemi, tasarlanan filtrasyon sistemi ve solvent içermeyen yöntem ile bu kayıpları bertaraf etmeyi planlıyoruz.