Akademik Veri Yönetim Sistemi
AYDOĞDU TIĞ G., Turan K.(Yürütücü)
TÜBİTAK Projesi, 2218 - Yurt İçi Doktora Sonrası Araştırma Burs Programı, 2022 - 2024
Kardiyovasküler hastalıklar (CVD'ler), dünya çapında 1 numaralı ölüm nedenidir. Artan CVD vakaları ve yüksek bakım maliyetleri, bu hastalıkların önlenmesi, erken saptanması ve tedavisi ve hastalık progresyonunun izlenmesine yönelik toplum sağlığı açısından bir gereklilik haline gelmiştir. Klinik bilgilerle birlikte kullanılan kardiyak biyobelirteçler, özellikle her dakikanın önemli olduğu akut vakalarda hızlı ve doğru tanıyı destekleyen çok önemli araçlardır.
Kalp damar hastalıklarının erken teşhisi, ölüm oranını küresel ölçekte etkilediğinden şüphesiz insan sağlığı için çok önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir. Kalp krizi (akut miyokart enfarktüsü, AMI) geliştiğinde hızlı ve erken müdahale etmek hayati önem taşır. Çünkü tıkanan koroner arter ne kadar çabuk açılırsa, oluşabilecek hasar da o kadar az olacaktır. Bu yüzden tıkanan koroner arter en hızlı şekilde açılmak zorundadır. AMI’den sonraki 12 saat içinde kalp kası tamamen ölmektedir. Kas hücresi ölümü özellikle ilk 1-2 saatte çok büyük oranda gerçekleşmekte olup, kalp krizinde ilk saatler altın değeri taşımaktadır. AMI’si olan hastalarda ölüm oranının en aza indirilebilmesi için tanının erken konulması ve modern tedavinin bir an önce başlaması gerekiyor. AMI'nın erken teşhisi hasarlı bölgeye daha fazla zarar gelmesini, kardiyojenik şoku ve kalp yetmezliğini önleyebilir. AMI'nın erken teşhisi için biyosensörlerin kullanımı son yıllarda artmıştır. Biyosensörlerdeki bu artış, uygun maliyetli, biyoaktif türlerin kesin olarak belirlenmesini sağlama ve yüksek seçicilikle tasarlanabilme gibi avantajlarla yakından ilgilidir. Bu çerçevede, aptasensörler gibi troponin T için alternatif reseptörler ve AMI erken teşhisi için ucuz, hızlı, minyatür ve güvenilir yöntemler için aptamerler şüphesiz kardiyolojik yeniliğin en önemli adımlarıdır. cTnT, temelde cTn proteininin bir alt tipi ve kardiyovasküler hastalıklarda önemli bir kardiyak belirteçtir. Sağlıklı kişilerde, kan dolaşımındaki cTnT' tespit edilemez ancak kalp kası hasar gördüğünde cTnT salınır ve kandaki konsantrasyonu artar. Bu çalışmada, klinik olarak önemli, AMI tanısı için altın bir biyobelirteç olarak kullanılan, bir kardiyak proteini olan cTnT seçici, hassas bir şekilde ve kalitatif tespiti için biyolojik olarak tanınan seçici bir sandaviç tabanlı DNA aptamerli yeni bir biyosensör geliştirilmesi amaçlanmaktadır.