Hızla büyüyen dünya
nüfusu ve beslenme ihtiyacına nazaran artan çevre kirliliğini kontrol etmek
amacıyla organik kompost ürünlerin kullanımı ve çeşitliliği artış
göstermiştir. Özellikle son yıllarda organik atıkların solucanlar ile
kompostlaştırılması işlemi sonucu elde edilen vermikompost kullanımı
yaygınlaşmıştır. Kompost ve vermikompost gibi organik gübreler, bünyelerinde barındırdıkları
mikrobiyal çeşitlilik sayesinde toprakların verimliliğini sürdürülebilir
kılarlar. Kompostlama; biyokimyasal olarak ayrışabilir çok çeşitli organik
maddelerin mikroorganizmalar tarafından parçalandığı termofilik bir süreçtir.
Vermikompostlama ise; organik atıkların parçalanması için çok yönlü
biyo-reaktörlere sahip solucanları içeren, verimli bir besin geri dönüşüm
sürecidir. Yarayışlı besin içeriği ve mikrobiyal aktivite açısından zengin
olması nedeniyle solucan gübresi, toprak verimliliğini ve bitki gelişimini
arttırır, patojen ve bitki zararlılarını ise baskı altına alır. Solucan
gübresinin bu özellikleri içermiş oldukları zengin mikrobiyal çeşitliliğe
bağlıdır.
Bitkisel ve hayvansal kökenli biyokütleler ve atıklardan elde edilen kompost
ve vermikompostu diğer organik gübre ve toprak düzenleyici materyallerden
ayıran en önemli özellik sahip oldukları mikroorganizma bolluğu ve
çeşitliliğidir. Solucan sindirim aktivitelerinden dolayı vermikompostta daha
da artan bu biyolojik zenginlik, topraktaki biyoçeşitliliği ve bitki
gelişimini destekleyen pekçok faydalı mikroorganizaları içerir. Ülkemizde
kompost ve vermikompost ürünlerinin biyolojik kalitesi (faydalı ve zararlı
mikroorganizma içeriği ve mikrobiyel aktivite düzeyi) ile ilgili mevzuatta yer
alması gereken yöntem bilgi ve mikrobiyel içerik ölçütlerinin
geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaca yönelik olarak bu projede
farklı materyallerden elde edilen kompost ve bu kompostlara eklenen Eiseina
foetida türü solucan aracılığıyla elde edilen vermikompostların sahip
oldukları mikrobiyel (bakteriyel) çeşitlilikte meydana gelen değişimler
modern DNA teknolojileri kullanılarak belirlenecek ve ayrıca üreaz, beta
glukosidaz ve fosfataz enzim aktivite tayinleri üzerinden kompostlama ve
vermikompostlama süreçlerinde oluşan biyolojik/biyokimyasal aktivite
değişimleri ortaya konacaktır. Türkiye’de kompost ve vermikompost ile ilgili
çalışmalarda mikrobiyel içeriklerinin zengin olduğu ya da toprağın biyolojik
özelliklerini iyileştirdiği belirtilmesine rağmen bu tür organik gübrelerin
mikrobiyel çeşitliliği ve bu çeşitlilik üzerinde etkili faktörler ile ilgili
bilimsel bulgu bulunmamaktadır. Bu nedenle çalışmada
kompostlama-vermikompostlama süreçlerindeki biyokimyasal ve mikrobiyel
farklılıklar ve mevzuat gereği uygulanan sanitasyon işleminin vermikompost
mikrobiyel (bakteriyel) içeriği üzerindeki etkileri idelenecektir.
Ülkemizde daha önce kompost ve vermikompostun mikrobiyel içeriğini modern DNA
teknolojleri ile belirlemeye yönelik bir analizi yapılmamış olması nedeniyle
araştırma önerisi ülkemiz adına bir ilk olacak ve bundan sonraki çalışmalara
ışık tutacak niteliktedir.
|