Oluşum ve Isıl İşlem Aşamalarında Farklı Organik Atıklardan Elde edilen Kompost ve Vermikompost Mikrobiyel Çeşitliliği ve Aktivitelerin Belirlenmesi


Namlı A. (Yürütücü), Turgay O. C.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2023

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Mayıs 2021
  • Bitiş Tarihi: Mayıs 2023

Proje Özeti

Hızla büyüyen dünya nüfusu ve beslenme ihtiyacına nazaran artan çevre kirliliğini kontrol etmek amacıyla organik kompost ürünlerin kullanımı ve çeşitliliği artış göstermiştir. Özellikle son yıllarda organik atıkların solucanlar ile kompostlaştırılması işlemi sonucu elde edilen vermikompost kullanımı yaygınlaşmıştır. Kompost ve vermikompost gibi organik gübreler, bünyelerinde barındırdıkları mikrobiyal çeşitlilik sayesinde toprakların verimliliğini sürdürülebilir kılarlar. Kompostlama; biyokimyasal olarak ayrışabilir çok çeşitli organik maddelerin mikroorganizmalar tarafından parçalandığı termofilik bir süreçtir. Vermikompostlama ise; organik atıkların parçalanması için çok yönlü biyo-reaktörlere sahip solucanları içeren, verimli bir besin geri dönüşüm sürecidir. Yarayışlı besin içeriği ve mikrobiyal aktivite açısından zengin olması nedeniyle solucan gübresi, toprak verimliliğini ve bitki gelişimini arttırır, patojen ve bitki zararlılarını ise baskı altına alır. Solucan gübresinin bu özellikleri içermiş oldukları zengin mikrobiyal çeşitliliğe bağlıdır.

Bitkisel ve hayvansal kökenli biyokütleler ve atıklardan elde edilen kompost ve vermikompostu diğer organik gübre ve toprak düzenleyici materyallerden ayıran en önemli özellik sahip oldukları mikroorganizma bolluğu ve çeşitliliğidir. Solucan sindirim aktivitelerinden dolayı vermikompostta daha da artan bu biyolojik zenginlik, topraktaki biyoçeşitliliği ve bitki gelişimini destekleyen pekçok faydalı mikroorganizaları içerir. Ülkemizde kompost ve vermikompost ürünlerinin biyolojik kalitesi (faydalı ve zararlı mikroorganizma içeriği ve mikrobiyel aktivite düzeyi) ile ilgili mevzuatta yer alması gereken yöntem bilgi ve mikrobiyel içerik ölçütlerinin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaca yönelik olarak bu projede farklı materyallerden elde edilen kompost ve bu kompostlara eklenen Eiseina foetida türü solucan aracılığıyla elde edilen vermikompostların sahip oldukları mikrobiyel (bakteriyel) çeşitlilikte meydana gelen değişimler modern DNA teknolojileri kullanılarak belirlenecek ve ayrıca üreaz, beta glukosidaz ve fosfataz enzim aktivite tayinleri üzerinden kompostlama ve vermikompostlama süreçlerinde oluşan biyolojik/biyokimyasal aktivite değişimleri ortaya konacaktır. Türkiye’de kompost ve vermikompost ile ilgili çalışmalarda mikrobiyel içeriklerinin zengin olduğu ya da toprağın biyolojik özelliklerini iyileştirdiği belirtilmesine rağmen bu tür organik gübrelerin mikrobiyel çeşitliliği ve bu çeşitlilik üzerinde etkili faktörler ile ilgili bilimsel bulgu bulunmamaktadır. Bu nedenle çalışmada kompostlama-vermikompostlama süreçlerindeki biyokimyasal ve mikrobiyel farklılıklar ve mevzuat gereği uygulanan sanitasyon işleminin vermikompost mikrobiyel (bakteriyel) içeriği üzerindeki etkileri idelenecektir.

Ülkemizde daha önce kompost ve vermikompostun mikrobiyel içeriğini modern DNA teknolojleri ile belirlemeye yönelik bir analizi yapılmamış olması nedeniyle araştırma önerisi ülkemiz adına bir ilk olacak ve bundan sonraki çalışmalara ışık tutacak niteliktedir.