Akademik Veri Yönetim Sistemi
Arslan F.(Yürütücü), Güneş L. C., Büyükyıldırım B., Can M.
TÜBİTAK Projesi, 2209-A - Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı, 2023 - 2023
Sessiz (sözsüz) kitapların içerik ve
yapısal özelliklerinin incelenmesi amacıyla yapılan araştırma, nitel araştırma
yöntemlerinden doküman analizi incelemesidir. Kitapların araştırmaya dâhil
edilme kriterleri; yerli ve sessiz kitap olmasıdır. Bu kriterler doğrultusunda,
gerekli araştırmalar yapılarak satılan tüm kitaplar incelenmiştir. Araştırmanın
çalışma grubuna toplam 63 sessiz kitap alınmıştır. Bu kitapların basım yılı
incelendiğinde, en eski olanın 2013, en yeni olanın 2023 yılı olduğu
görülmüştür. Basım yerleri ise Ankara, İstanbul ve İzmir’dir. Araştırmaya
alınan 63 kitabın 34 farklı yayınevinde basıldığı belirlenmiştir. Verilerin
toplanmasında araştırmacılar tarafından hazırlanan “Künye Değerlendirme Formu”
ve “Sessiz Kitaplara Yönelik İçerik ve Yapısal Değerlendirme Formu”
kullanılmıştır. Araştırmanın yürütülebilmesi için gerekli olan etik kurul onayı
alındıktan sonra, formların amaca uygunluğunun değerlendirilmesi,
anlaşılabilirliğinin ve uygulanabilirliğinin tespiti için alanda çalışan yedi
uzmanın görüşü alınmış ve öneriler doğrultusunda gerekli düzenlemeler yapılarak
formlara son şekilleri verilmiştir. Kitapların her biri veri toplama formlarına
göre, üç araştırmacı tarafından bireysel olarak değerlendirilmiştir. Yapılan
bireysel değerlendirmeler ayrı bir alan uzmanının katılımıyla görüş ve fikir
birliğine varılarak, her bir kitap için ortak bir görüş oluşturulmuştur. Elde
edilen verilerin analizinde içerik analizi ve betimsel analiz yöntemlerinden
yararlanmıştır. Sonuç olarak kitapların iç yapı, dış yapı ve içerik
özelliklerine ilişkin bulgular elde edilmiştir. İç yapı özelliklerine göre;
kitaplardan %80,9’unun tamamının resimlerden oluştuğu ve %82,5’in
kazandırılması hedeflenen kavramların, yaş düzeyine uygun bir şekilde
resmedildiği görülmüştür. Dış yapı özelliklerine göre; kitapların tümünün kapağında
kitabın adı, yazar ve/veya çizer adı, yayınevi vb. bilgiler bulunduğu,
%93,6’sının boyutunun çocuğun taşıyabileceği ve inceleyebileceği boyutta olduğu
saptanmıştır. Kitapların
içerik özellikleri ‘konu, kapsam, tema’ ve ‘duygu, düşünce’ olmak üzere iki
başlık altında detaylı bir şekilde incelenmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar ışığında, ebeveynlere,
eğitimcilere, yazarlara, çizerlere, yayıncılara, uzmanlara ve araştırmacılara
öneriler sunulmuştur.