Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kurt L. M. (Yürütücü), Varol N., Yılmaz S., Civan O. E., Ütük A., Öztürk Yılmaz B., et al.
TÜBİTAK Projesi, 1002 - Hızlı Destek Programı, 2025 - 2026
Binalarda Yangın Güvenliği Denetiminin Hukuki Boyutuyla
İncelenmesi
Yangın güvenliği; yangın oluşumunu
önlemeye, meydana gelen yangınların büyümesini engellemeye, yangın neticesinde
ortaya çıkabilecek kayıpları en düşük düzeyde tutmaya yönelik uygulamalar
bütünüdür. Tüm gelişmiş ülkelerde yangınlar afet olarak değerlendirilip devletler
vatandaşlarının yangına karşı güvenliğini sağlama sorumluluğunu
üstlenmişlerdir. Binalarda yangın
güvenliğinin denetlenmesi, yangın güvenliğinin ayrılmaz, vazgeçilmez bir
parçası olması itibariyle büyük önem arz etmektedir. Zira mevzuatta yer alan yangın
güvenliği tedbirlerinin alınıp alınmadığının etkili olarak denetlenmesi söz
konusu olmadıkça, gerçek anlamda yangın güvenliğinin varlığından söz
edilemeyecektir.
Projenin konusu, binalarda yangın
güvenliğinin denetiminin hukukî boyutuyla araştırılmasıdır. Bu konu kapsamında
hukuk düzenimizde binalarda yangın güvenliğinin denetimine ilişkin işleyiş
ortaya konulacak ve yangın güvenliğinin denetlenmesi bakımından mevzuatın nasıl
daha etkili bir hale getirilebileceği araştırılacaktır. Binalarda yangın
güvenliğinin denetlenmesinin hukukî boyutu konusu Türk hukukunda henüz akademik
bir çalışmaya konu edilmemiştir. Ayrıca meselenin hukukçular ve teknik uzmanlar
tarafından disiplinler arası bütüncül bir bakış açısıyla ele alındığı bilimsel
bir araştırma da yapılmamış olduğundan, bu alanda bir boşluk söz konusudur. Bu
projede binalarda yangın güvenliğinin denetimi konusuna disiplinler arası
bütüncül bir bakış açısıyla yaklaşılacaktır. Projede konunun idare hukukunu ve (işyeri
niteliğindeki binalar bakımından) iş sağlığı ve güvenliği hukukunu ilgilendiren
boyutları ilgili alanlarda uzman hukukçular tarafından araştırılırken; yangın
güvenliği denetimi bakımından sahada mevcut eksikliklerin ve uygulamada
karşılaşılabilecek sorunların da göz önünde bulundurulması bakımından, afet
yönetimi ve yangınla mücadele konusunda uzman akademisyenler de projede
araştırmacı olarak görev alacaktır.
Projenin
nihaî amacı, binalarda yangın güvenliğinin daha etkili denetiminin nasıl
sağlanabileceğine yönelik çözüm sunan öneriler getirilmesi ve bunların mevzuat
değişikliği önerisi biçiminde somutlaştırılmasıdır. Bu amacın
gerçekleştirilebilmesi için öncelikle mevcut mevzuat uyarınca binalarda yangın
güvenliği denetimini yapmakla görevli mercilerin hangileri olduğu belirlenecek,
yangın güvenliğinin denetimine ilişkin mevzuattaki eksik ve geliştirilmesi
gereken yönlerin neler olduğu araştırılacaktır. Ardından tespit edilen
mevzuattaki eksikliklerin nasıl giderilebileceğine ilişkin yabancı hukuk
düzenlerinin yangın güvenliği denetimine ilişkin mevzuatları incelenerek
karşılaştırmalı hukuk verileri elde edilip Türk hukuku ile farklılıkları ve
benzerlikleri tespit edilmek suretiyle bu veriler analiz edilecektir. Sonraki
aşamada yangın güvenliğinin denetimine ilişkin mevzuatımızdaki eksikliklerin
nasıl giderilebileceği konusunda ilgili STK (meslek odaları ve dernekler) ve
yerel itfaiye birimleri yetkilileri ile mülâkatlar gerçekleştirilecek ve
mülâkat verileri tematik analiz yöntemiyle analiz edilecektir. Son aşamada ise
önceki aşamalarda yapılan analizler göz önünde bulundurularak binalarda yangın
güvenliğinin daha etkili denetiminin sağlanabilmesine yönelik olarak ilgili
mevzuatta değişiklik yapılması için öneriler paketi hazırlanacaktır. Proje tamamlandıktan
sonra mevzuat değişikliği önerisinin ilgili kamu makamları ile paylaşılması,
yayımlanacak makale, yazdırılacak yüksek lisans tezi proje çıktıları olarak
görülmektedir. Projeyle, özellikle, 12. Kalkınma Plânında yer alan afetlerle ilgili mevzuatın bütüncül bir
yaklaşımla güncellenmesi hedefine katkı sağlanacaktır.