Akademik Veri Yönetim Sistemi
KANCA H. (Yürütücü), ÖZBAKIŞ BECERİKLİSOY G., SALGIRLI DEMİRBAŞ Y., KOÇ İNAK N.
TÜBİTAK Projesi, 1003 - Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı, 2023 - 2025
Hassas sürü yönetimi, bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanılarak çiftlik hayvanlarının verim, üreme, sağlık ve refahı ile sürünün çevresel etkilerini sürekli olarak ölçen ve üretim sürecinin tüm aşamalarını kontrol eden dijital bir yönetim sistemidir. Hassas sürü yönetimi teknolojilerinin sığırcılık, domuz ve kanatlı sektörlerinde kullanılmasıyla hayvansal üretim ve hayvan refahında önemli artışlar sağlanmıştır. Ancak, koyunculuk sektöründe hassas sürü yönetimi teknolojileri yeterince araştırılmamış ve uygulanmamış durumdadır. Bu nedenle, hayvan sağlığı, hayvan refahı ve sektörün ekonomik kapasitesinin artırılması amacıyla koyun sürülerinde hassas sürü yönetimi teknolojilerinin kapasitesinin belirlenmesi için ivedilikle temel ve uygulamalı araştırmalara ihtiyaç bulunmaktadır. Hayvan davranışlarının izlenmesinde çeşitli sensör teknolojileri kullanılmaktadır. Ancak, üç eksenli ivmeölçer sensörleri günümüzde bu algılama sistemlerinin en umut verici olanı durumundadır. Önerilen projede koyun yetiştiriciliğinde koç katımından damızlık dişi toklularda pubertanın ve düzenli seksüel siklusların şekillenmesine kadar tüm üretim süreçlerinde ivmeölçer davranış verilerinin toplanması amaçlanmaktadır. Bu amaçla, İlle de France, Macar Merinosu ve Alman Merinosu ırkı koyun yetiştiriciliğinin yapıldığı bir işletmedeki hayvanlar ile Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü bünyesindeki Orta Anadolu Merinosu sürüsündeki hayvanlar kullanılacaktır. İvmeölçerler koyunlarda kulağa, koçlarda kulak, boyun tasması ve aşım kemerlerine yerleştirilecektir. Her bir ivmeölçer ile takıldıkları hayvanların kulak küpesi numaraları eşleştirilecektir. Serbest aşımda reprodüktif davranışların izlenmesi amacıyla İlle de France, Macar Merinosu ve Alman Merinosu ırklarından 40’ar adet olmak üzere toplam 120 baş anaç koyun ve 6 baş damızlık koç kullanacaktır. Aşımlar merada gerçekleşecektir. 60. günden başlanarak tüm hayvanlarda B-Mod Ultrasonografi kullanılarak gebelik muayenesi gerçekleştirilecek ve yavru sayıları belirlenecektir. Elde aşımda reprodüktif davranışların izlenmesinde toplam 50 Orta Anadolu Merinosu anaç koyun ve yeterli sayıda damızlık koç kullanılacaktır. Ayrıca, toplam 50 anaç koyuna östrus senkronizasyonu uygulanarak indüklenen östruslarda reprodüktif davranışlar izlenecektir.Tüm uygulamalar kapalı padoklarda gerçekleştirilecektir. Uygulama boyunca padoklar günde 24 saat kamera ile izlenecek ve kamera kayıtları depolanacaktır. Tohumlanan tüm hayvanlarda gebelik muayenesi ve yavru sayısının belirlenmesi, tohumlamayı takip eden 25-30. günlerde ultrasonografik yöntemle yapılacaktır. Doğum ile ilgili davranışların izlenmesi için tahmini kuzulama zamanı bilinen İlle de France, Macar Merinosu, Alman Merinosu ve Orta Anadolu Merinosu gebe koyunlar kapalı padoklarda izlenecektir. Tüm kuzulamalarda kuzulamaya yardım skoru belirlenecektir. Doğum yapan hayvanların maternal davranışları izlenecek ve maternal davranış skoru belirlenecektir. Doğumun izlendiği tüm koyunların kuzuları, kuzu davranışları yönünden izlenecek, Kuzulara doğdukları andan itibaren ilk 5 dakikada kuzu vigor skorlaması, ilk 3 gün içerisinde kuzu emmeye yardım skorlaması yapılacaktır. Kuzulara ivmeölçerler ilk 3 günde boyun tasmasına uygulanacak, aylık yaşta sütten kesime kadar izlenecek olan kuzularda ek olarak kulak kürpesine ivmeölçer yerleştirilecektir. Dişi damızlık toklularda puberta ve östrus siklus düzeni ile ilgili davranışların izlenmesi amacıyla kapalı padokta 5-9. aylık yaşlar arasında toplam 60 damızlık dişi toklu izlenecektir. Ovaryum aktivitesinin takip edilmesi amacıyla kan progesteron ölçümleri için haftada 2 periferal kan örneği alınacak ve ELISA yöntemiyle kan progesteron düzeyleri belirlenecektir. Ayrıca, koyun, koç ve kuzularda gastrointestinal parazit yükü belirlenerek ivmeölçer davranış verileri ile ilişkisi araştırılacaktır.