Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ekinci F., Güzel M. S. (Yürütücü), Akata I., Açıcı K., Büyüksungur A., Eminoğlu F. T.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2025 - 2027
Bu proje, nadir hastalıkların teşhis ve tedavi süreçlerini iyileştirmek ve hızlandırmak amacıyla yapay zeka ve büyük veri analitiği teknolojilerinin sağlık alanında daha geniş bir kullanımını sağlamayı hedeflemektedir. Nadir hastalıklar, toplumda yaygın olmamakla birlikte etkilediği bireylerde ciddi sağlık sorunlarına yol açan, çoğunlukla genetik faktörlere bağlı hastalıklardır. Bu hastalıkların tanı ve tedavi süreçleri genellikle karmaşık, maliyetli ve zaman alıcıdır. Veri eksikliği, sınırlı örneklem, farklı semptom örüntüleri ve hastalıklara özgü biyomarkerların sınırlı oluşu, teşhis ve tedavi süreçlerinde önemli zorluklara neden olmaktadır. Bu nedenle, yapay zeka destekli altyapıların geliştirilmesi, nadir hastalıkların erken tanısında ve kişiselleştirilmiş tedavi yöntemlerinin geliştirilmesinde büyük bir öneme sahiptir. Proje kapsamında oluşturulacak büyük veri altyapısı, biyomedikal, biyokimyasal ve genetik verilerin kapsamlı analizini mümkün kılacak; her bir nadir hastalık için özgün biyomarker belirleme, semptomların analiz edilmesi ve hastalığın seyrine özgü örüntülerin çıkarılmasına olanak tanıyacaktır. Makineöğrenmesi ve derin öğrenme algoritmaları kullanılarak geliştirilen bu altyapı, sağlık profesyonellerine nadir hastalıkların tanısında ve hastalığın ilerleyişini izlemelerinde karar destek sunacak, tanı doğruluğunu artıracak ve tedavi süreçlerinin daha hızlı ve güvenilir bir şekilde yürütülmesini sağlayacaktır. Ayrıca, büyük veri analitiği sayesinde nadir hastalıkların gelişim süreçleri üzerinde yapılan analizler genişletilecek ve hastalıklara özgü risk faktörleri daha net bir şekilde ortaya konulabilecektir.
Bununla birlikte, proje kapsamında 3D yazıcı teknolojisinin entegrasyonu ile nadir hastalıklara özgü biyomarker analizlerinde kullanılan özel laboratuvar aparatları, biyomedikal modeller ve hastalığa yönelik organ ve doku simülasyonları üretilecektir. Özelleştirilebilir bu biyomedikal modeller, hastalıkların biyolojik etkilerinin daha iyi anlaşılmasına olanak tanırken, doktorlara tedavi süreçlerinde daha fazla bilgi sağlayacak ve kişiye özgü tedavi planlarının oluşturulmasında destek sunacaktır. Örneğin, hastalık nedeniyle etkilenen organ yapılarının 3D yazıcı ile modellenmesi, klinik araştırmalar için gerçekçi simülasyonlar sağlamanın yanı sıra, tedavi sürecinde uygulama öncesinde deneme yapılmasını da mümkün kılacaktır.
Bu proje, yapay zeka ve büyük veri teknolojilerini sağlık sistemine entegre
ederek nadir hastalıkların tanı ve tedavisinde yeni dijital çözümler sunmayı
amaçlamaktadır. Türkiye’nin dijital sağlık altyapısının güçlendirilmesine katkı
sunacak olan bu proje, nadir hastalıklara yönelik yenilikçi teşhis ve tedavi
yaklaşımlarının gelişimini destekleyerek sağlık sektöründe ulusal bir öncülük
sağlayacaktır.