Zamanlama Yöntemiyle Ötegezegen Keşfi - 118F042


Creative Commons License

Baştürk Ö. (Yürütücü), Yeşilyaprak C., Yılmaz M., Aksaker N., Aliş S., Yelkenci F. K., et al.

TÜBİTAK Projesi, 2018 - 2021

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Ekim 2018
  • Bitiş Tarihi: Ekim 2021

Proje Özeti

Zamanlama yöntemi, önceden gezegen barındırdığı tespit edilen gezegen ya da yıldız sistemlerine kütle çekimle bağlı ancak başka bir yöntemle saptanamayan cisimlerin, gözlenen sistemdeki bazı olguların zamanlamalarındaki değişimlerden yararlanılarak keşfedilmesine dayanır. Bu projeyle yıldızının önünden geçişi gözlenene gezegen(ler) barındıran sistemlerdeki ek bileşenleri bulmayı hedefleyen Geçiş Zamanları Değişim Yöntemi (ing. Transit Timing Variation Technique, TTV) ve çift yıldız sistemlerine kütleçekimle bağlı ilave cisimlerin belirlenmesine dayalı Çift Yıldız Tutulma Zamanlaması Yöntemi (ing. Eclipse Timing Variation, ETV) ile bu sistemlere bağlı ancak gözlenemeyen ek bileşenlerin bulunması amaçlanmıştır. Ayrıca, TTV ve ETV değişimlerinin olası diğer nedenlerinin de çalışılarak sistemdeki bileşenlerin yörünge evrimlerini ve barınak yıldızların manyetik etkinlik ve gezegenleriyle etkileşimi gibi fiziksel doğalarına yönelik olguların daha iyi anlaşılması da hedeflenmiştir.

Bu hedeflerle seçilen yıldızlarına yakın ve büyük, bu nedenle sıcak-Jüpiter olarak adlandırılan ve geçişleri gözlenen ötegezegenlerle, gezegen barındırdığı bilinen ya da muhtemel olan kısa yörünge dönemli örten çift yıldızların açık veritabanları, literatür ve uzay görevleri dahil olmak üzere teleskop arşivlerindeki ışık ölçüm gözlemleri toplanmış, homojen bir yöntemle analiz edilmiş ve sonuç olarak geçiş ve tutulma zamanları belirlenerek TTV ve ETV diyagramları oluşturulmuştur. Bu diyagramlar doğrusal, ikinci dereceden polinom, sinüsoidal ve Kepleryan modeller ve modern istatistiksel yöntemler kullanılarak modellenmiştir. Sonuçlar bu değişimlerin kökenleri bağlamında yorumlanmış ve ilgili sistemlerin fiziksel doğası anlaşılmaya çalışılmıştır. Daha önce bir ötegezegeni keşfedilen Kepler-451 çift yıldız sisteminde iki yeni ötegezegen bu yöntemle bu proje kapsamında keşfedilmiş (Esmer vd. 2022) ve ötegezegen kataloglarında yerlerini almıştır.