Akademik Veri Yönetim Sistemi
Kıyan Z. (Yürütücü), Sezer T., Sezer B.
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2026
6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli iki büyük deprem arkasında 50 binden fazla can kaybı, binlerce yaralı ve harap olmuş kentler bırakarak toplumsal yaşamı derinden etkileyen bir krize neden olmuştur. Her kriz farklı bir analizin konusudur. Önerilen proje mevcut krizi iletişimsel boyutta incelemektedir. Projenin konusu, Kahramanmaraş depremlerinden doğrudan ya da dolaylı yoldan etkilenen yurttaşların sosyal medyada (Twitter) sergiledikleri iletişimsel tutum ve davranışların dört farklı yönden incelenerek tespitinin yapılmasıdır. Bu kapsamda yurttaşların Türkiye’de önemli bir tartışma ve haberleşme platformu olan Twitter’da; i. deprem krizi süresince gösterdikleri duyarlılığın/dikkatin zamansal değişimini belirlemek, ii. bu krizde benimsedikleri sosyal medya kullanımını ve iletişimsel yaklaşımı ortaya koymak, iii. bu iletişimsel yaklaşımın parçası olarak paylaştıkları deprem konulu görsellerin niteliğini açığa çıkarmak, ve iv. kriz boyunca ortaya çıkan kasıtlı, yanlış veya uydurma haberlere karşı gösterdikleri refleksi anlamak amaçlanmıştır.
Projede belirlenen hedefleri gerçekleştirmek için dört farklı veri seti kullanılmaktadır. İlk veri seti, deprem sürecinde Twitter’da Türkiye merkezli üretilen ve sayıları 10 bini bulan HashTag ve Etiketlerden oluşmaktadır. İkinci veri seti, yurttaşların gündeme taşınan Türkiye merkezli HashTag ve Etiketlerle bir biçimde ilişkili olarak ürettikleri 203 bin 948 Tweet’ten oluşmaktadır. Üçüncü veri seti, yurttaşlarca üretilen deprem konulu 85 bini aşkın hareketli ve hareketsiz görselleri (fotoğraf ve video) içermektedir. Dördüncü ve son veri seti ise, @teyitorg, @dogrulukpayicom ve @AA_TeyitHatti isimli Twitter doğrulama hesapları tarafından deprem süresince paylaşılan 772 içeriği kapsamaktadır.
Projede amaçlanan hedeflere ulaşmak için oluşturulan dört farklı veri seti karma yöntemle analiz edilmektedir. Bu kapsamda projede derlem analizi yanında nicel ve nitel analiz tekniklerinden yararlanılmaktadır.
Projenin ilgili literatüre
önemli bir katkısı, hacimli bir Twitter verisine yaslanarak deprem gibi doğal
afet durumlarında yurttaşların takındıkları iletişimsel tutum ve davranışları
farklı yönlerden analiz etmesi olacaktır. Projenin derlem analizi ile nicel ve
nitel yöntemleri içine alan karma yöntemi de bu literatüre katkı sağlayacak
niteliktedir. Akademik hedeflerine ek olarak, projenin çıktılarının gelecekte
olması muhtemel doğal afetler için planlanacak kriz yönetimi açısından
toplumsal yararı yükseltecek, mevcut bilgi birikimini artıracak katkıları
olacaktır. Proje, ayrıca, işleyeceği önemli büyüklükte ve zenginlikteki veri
setiyle gelecekteki deprem çalışmalarına arşiv niteliğinde katkı yapacaktır. Bu
arşiv deprem felâketine ilişkin toplumsal hafızanın kaybolmasının önüne
geçecektir.