Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gürbüz A. (Yürütücü), Tok K. C.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2021 - 2022
Mekonyum memelilerin doğum sonrasında yaptığı ilk dışkıdır. Bu dışkı diğerlerinden farklı olarak ana rahmi içerisinde geçen süre boyunca yutulan materyalleri, bağırsak hücrelerini, lanugoyu, mukusu, amniyotik sıvıyı, safrayı ve suyu barındırır. Dolayısıyla bu materyal, bebeğin ana rahmindeyken maruz kaldığı çeşitli kimyasalların ve ilaçların tayininde kullanılabilmektedir.
Toplama kolaylığı, invaziv olmaması, ana ve çocuğa bir risk oluşturmaması ve fazla miktarda numune alınabilmesi nedeniyle mekonyum, doğum öncesinde maruz kalınan ksenobiyotikleri analiz etmek için ideal bir matrikstir. Bu matriks gebeliğin yaklaşık 12. haftasından doğuma kadar geçen sürede fetüsün maruz kaldığı birçok toksik maddenin ve metabolitinin değerlendirilmesine olanak sağlar.
Son yıllarda endokrin bozucu kimyasallara maruziyet artmış olup, çeşitli hastalıkların ve bozuklukların bu kimyasallara maruziyet sonucu oluştuğuna yönelik şüpheler gittikçe artmaktadır. Fitalatlar Bisfenoller ve Parabenler gibi endokrin bozucu etkiye sahip veya olası endokrin bozucu olarak görülen maddelere her gün birçok kaynaktan maruz kalınmaktadır. Ülkemizde bu kimyasalların mekonyum üzerinden taranması konusunda bir çalışma bulunmamaktadır.
Bu çalışma ile toplanan mekonyum örneklerinde endokrin bozucu kimyasalların ekstraksiyonu ve belirlenmesi, düzeylerinin tayin edilmesi, yöntemin optimizasyonu ve validasyonu amaçlanmaktadır. Çalışmada, mekonyumda bulunan endokrin bozucuların belirlenmesi ve miktarının tayin edilmesi için doğru, güvenilir, hassas ve ekonomik bir kromatografik yöntem kurulacaktır.
Valide edilen yöntemin mekonyum örneklerine uygulanarak, endokrin bozucu kimyasalların mekonyumda tayin edilmesi ile maruziyet ortaya konarak endokrin bozucular hakkında bilgi sahibi olunacaktır. Elde edilecek veriler, endokrin bozucuların maruziyet profili hakkında bilgiler verecek ve halk sağlığının korunması için önlemler alınmasını sağlayacaktır.