Aras D. (Yürütücü), Çetinkaya G., Gülü M., Kaya Ç., Akıncı Özdil M.
TÜBİTAK Projesi, 2024 - 2026
Bu projenin amacı olimpik bir spor dalı haline gelen, lider, kısa kaya ve
hız alt disiplinlerini içeren ve ülkemizde de gittikçe yaygınlaşan, milli
sporcuları olan spor tırmanış branşı için titreşimli ve dinamometreli bir
antrenman plakasının (TİDAP) geliştirilmesidir. Cihaz 2017/22906 numarasıyla
Türk Patent Enstitüsüne 2017 yılında patent başvurusu yapılmış, onay süreci
devam eden ve fikri mülkiyet hakkı ile ilk üretimi de ülkemize ait olması
planlanan bir antrenman cihazıdır. Cihaz üzerinde ayarlanabilir titreşim ve
genlikler ile spor tırmanıcıların önkol kuvvetlerinin geliştirilmesi ve yine
cihaz üzerindeki dinamometre ile izometrik kuvvetlerinin ölçülmesi
planlanmaktadır. Cihaz hem yatay hem de dikey eksende kullanıcı talebi
doğrultusunda 2-4 mm genlikte ve ayarlanabilir şekilde 5-10-20-40 ve 60 hertz
frekansta titreşim verebilecektir. Cihaz önceki antrenman plakalarından farklı
olarak üzerine istenilen tutamağın takılmasına ve tutamakların değiştirilmesine
de izin verecek yapıdadır. Cihaz ayrıca üzerine yerleştirilmiş dinamometre
sayesinde izometrik kuvveti anlık olarak ölçebilme özelliğine de sahip
olacaktır. Spor tırmanışa özgü bu yeni antrenman yöntem ve cihazının ülkemizin
öz kaynakları kullanılarak oluşturulması hedeflenmektedir. Proje kapsamında
araştırmaya 18-40 yaşları arasında toplam 168 gönüllünün
dâhil edilmesi planlanmaktadır. Katılımcılar her grupta 56 kişi olacak şekilde titreşimli antrenman
plakası antrenman grubu (TİDAP), titreşimsiz antrenman plakası antrenman grubu
(TsizAP) ve kontrol grubuna (KG) rastgele şekilde ayrılacaktır. Bununla
birlikte her grup kendi içerisinde antrenman yaşına bağlı olarak dört ayrı
gruba ayrılacaktır. Kontrol grubu
üyeleri yalnızca 8 hafta öncesi ve sonrasında ve 4. haftada ön-, ara- ve son-testlere
katılacaktır. TİDAP ve TsizAP grupları ise haftada üç gün boyunca iki tutamak
üzerinde iki elleri ile asılı iken ve 180°, 90° ve 45° kol açılarında toplam 24
dakika sürecek antrenman programını cihaz üzerinde titreşimli ve titreşimsiz
şekilde uygulayacaktır. Ön-, ara- ve son-test ölçümlerinde katılımcıların vücut
kompozisyonları, cihaz üzerindeki dinamometreye uyguladıkları kuvvet değerleri,
el kavrama, sırt ve bacak statik kuvvet değerleri ile izokinetik cihazla
yapılacak olan el bileği ile dirsek eklemleri kuvvet ve dayanıklılık değerleri
belirlenecektir. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS paket programı (sürüm
22) kullanılarak analiz edilecektir. Ortalama karşılaştırmalarında kullanılacak
testin parametrik veya parametrik olmayışının belirlenmesi için ilk olarak
verilerin dağılımı ve homojenliği test edilecektir. Katılımcı sayısı her dört
grupta da 50’nin altında olduğu için normallik dağılımı Shapiro Wilk ile
değerlendirilecektir. Grup içi istatistiklerde dağılımın normal olduğu
verilerde ön-, ara- ve son-test ortalama farkları, parametrik test olan
tekrarlı ölçümlerde varyans analizi ile normal olmadığı verilerde ise
parametrik olmayan Friedman testi ile belirlenecektir. Gruplar arası ortalama
farklarının karşılaştırılmasında ise yine dağılıma bağlı olarak tek yönlü
varyans analizi veya Kruskal-Wallis H testi kullanılacaktır. Anlamlı fark
gösteren grup veya grupları belirlemek amacıyla post-hoc analizi olarak ise
Bonferroni seçilecektir. Vücut kompozisyonu TİDAP değerleri, el kavrama, sırt
ve bacak statik kuvvet ile izkinetik kuvvet değerleri arasındaki korelasyonlar
için ise yine dağılımın normalliğine bağlı olarak Pearson veya Spearman
korelasyon testlerinden uygun olanı kullanılacaktır. Tüm istatistiksel
analizlerde alfa değeri 0,05 olarak kabul edilecektir.