Spor Tırmanış İçin Titreşimli Ve Dinamometreli Kaya Tırmanma Antrenmanı Plakası Geliştirilmesi


Aras D. (Yürütücü), Çetinkaya G., Gülü M., Kaya Ç., Akıncı Özdil M.

TÜBİTAK Projesi, 2024 - 2026

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Başlama Tarihi: Aralık 2024
  • Bitiş Tarihi: Ocak 2026

Proje Özeti

Bu projenin amacı olimpik bir spor dalı haline gelen, lider, kısa kaya ve hız alt disiplinlerini içeren ve ülkemizde de gittikçe yaygınlaşan, milli sporcuları olan spor tırmanış branşı için titreşimli ve dinamometreli bir antrenman plakasının (TİDAP) geliştirilmesidir. Cihaz 2017/22906 numarasıyla Türk Patent Enstitüsüne 2017 yılında patent başvurusu yapılmış, onay süreci devam eden ve fikri mülkiyet hakkı ile ilk üretimi de ülkemize ait olması planlanan bir antrenman cihazıdır. Cihaz üzerinde ayarlanabilir titreşim ve genlikler ile spor tırmanıcıların önkol kuvvetlerinin geliştirilmesi ve yine cihaz üzerindeki dinamometre ile izometrik kuvvetlerinin ölçülmesi planlanmaktadır. Cihaz hem yatay hem de dikey eksende kullanıcı talebi doğrultusunda 2-4 mm genlikte ve ayarlanabilir şekilde 5-10-20-40 ve 60 hertz frekansta titreşim verebilecektir. Cihaz önceki antrenman plakalarından farklı olarak üzerine istenilen tutamağın takılmasına ve tutamakların değiştirilmesine de izin verecek yapıdadır. Cihaz ayrıca üzerine yerleştirilmiş dinamometre sayesinde izometrik kuvveti anlık olarak ölçebilme özelliğine de sahip olacaktır. Spor tırmanışa özgü bu yeni antrenman yöntem ve cihazının ülkemizin öz kaynakları kullanılarak oluşturulması hedeflenmektedir. Proje kapsamında araştırmaya 18-40 yaşları arasında toplam 168 gönüllünün dâhil edilmesi planlanmaktadır. Katılımcılar her grupta 56 kişi olacak şekilde titreşimli antrenman plakası antrenman grubu (TİDAP), titreşimsiz antrenman plakası antrenman grubu (TsizAP) ve kontrol grubuna (KG) rastgele şekilde ayrılacaktır. Bununla birlikte her grup kendi içerisinde antrenman yaşına bağlı olarak dört ayrı gruba ayrılacaktır. Kontrol grubu üyeleri yalnızca 8 hafta öncesi ve sonrasında ve 4. haftada ön-, ara- ve son-testlere katılacaktır. TİDAP ve TsizAP grupları ise haftada üç gün boyunca iki tutamak üzerinde iki elleri ile asılı iken ve 180°, 90° ve 45° kol açılarında toplam 24 dakika sürecek antrenman programını cihaz üzerinde titreşimli ve titreşimsiz şekilde uygulayacaktır. Ön-, ara- ve son-test ölçümlerinde katılımcıların vücut kompozisyonları, cihaz üzerindeki dinamometreye uyguladıkları kuvvet değerleri, el kavrama, sırt ve bacak statik kuvvet değerleri ile izokinetik cihazla yapılacak olan el bileği ile dirsek eklemleri kuvvet ve dayanıklılık değerleri belirlenecektir. Araştırmadan elde edilen veriler SPSS paket programı (sürüm 22) kullanılarak analiz edilecektir. Ortalama karşılaştırmalarında kullanılacak testin parametrik veya parametrik olmayışının belirlenmesi için ilk olarak verilerin dağılımı ve homojenliği test edilecektir. Katılımcı sayısı her dört grupta da 50’nin altında olduğu için normallik dağılımı Shapiro Wilk ile değerlendirilecektir. Grup içi istatistiklerde dağılımın normal olduğu verilerde ön-, ara- ve son-test ortalama farkları, parametrik test olan tekrarlı ölçümlerde varyans analizi ile normal olmadığı verilerde ise parametrik olmayan Friedman testi ile belirlenecektir. Gruplar arası ortalama farklarının karşılaştırılmasında ise yine dağılıma bağlı olarak tek yönlü varyans analizi veya Kruskal-Wallis H testi kullanılacaktır. Anlamlı fark gösteren grup veya grupları belirlemek amacıyla post-hoc analizi olarak ise Bonferroni seçilecektir. Vücut kompozisyonu TİDAP değerleri, el kavrama, sırt ve bacak statik kuvvet ile izkinetik kuvvet değerleri arasındaki korelasyonlar için ise yine dağılımın normalliğine bağlı olarak Pearson veya Spearman korelasyon testlerinden uygun olanı kullanılacaktır. Tüm istatistiksel analizlerde alfa değeri 0,05 olarak kabul edilecektir.