Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akiska S. (Yürütücü), Odabaşi C., Atak D.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2022 - 2024
Tetis okyanusunun kapanması ile başlayan Alp-Himalaya orojenezi Türkiye’de çok sayıda polimetalik yatağın oluşmasına yol açmıştır. Eosen-Kuvaterner döneminde yoğun magmatizmaya sahne olan kuzeybatı Anadolu’da, özellikle Biga Yarımadası ve çevresindeki maden oluşumları uzun yıllardır araştırmacıların dikkatini çekmiştir. Biga Yarımadasında Au, Ag, Fe, Mo cevherleşmeleri ile birlikte özellikle baz metaller (Pb, Zn, Cu) oldukça yaygındır. Yapılan çalışmalar bölgenin Serbo-Makedonya ve Rodop kuşaklarının devamı niteliğinde olabileceğini ve Tetis metalojenik kuşağının önemli bir parçasını oluşturduğunu ortaya koymuştur. Söz konusu baz metal yatakları, genellikle karbonat yan kayaçlı skarn-karbonat ornatma tipi ve damar tipi cevherleşmeler şeklinde gelişmiştir. Bazıları günümüzde işletilen bu cevherleşmelerin Oligosen-Miyosen dönemlerindeki yoğun plütonizma ve volkanizma ile ilişkili olarak geliştikleri ortaya konmuş olsa da bu cevherleşmelerin kökenleri ise hala tartışmalıdır.
Çalışma konusunu oluşturan Cunda Adası’nda bugüne kadar birkaç adet Pb-Zn cevherleşmesi tespit edilmiştir. Günümüzde işletilmeyen bu cevherleşmeler, monzonit damarlarının karbonatlı litolojiler ile dokanağında gelişen skarnlaşmalar ile ilişkili olup granat, epidot, amfibol, aksinit, sillimanit, kalsit ve vollastonit tespit edilen başlıca skarn mineralleridir. Bunlara polimetalik baz metal cevherleşmeleri (galen, sfalerit, pirit, kalkopirit ve bornit) ve bazen de ikincil bakır mineralleri eşlik etmektedir. Bölgede andezit ve andezit porfirler içerisinde damar tipi baz metal cevherleşmeleri de gelişmiştir. Kuvars ve kalsit içeren damarlarda saçınım şeklinde galen, sfalerit, pirit ve kalkopirit oluşumları söz konusudur. Söz konusu sahalarda gerçekleştirilen ön çalışmalar ile sınırlı sayıda örnekleme yapılmış ve önerilen araştırmanın yürütülmesi için ihtiyaç duyulacak cevherli zonların mevcut ve çalışılabilir boyutlarda olduğu görülmüştür.
Önerilen projede, Cunda Adası’ndaki cevherleşmeleri oluşturan akışkan/ların kaynak bölgeleri ile başta sıcaklık olmak üzere çeşitli fizikokimyasal özellikleri araştırılacaktır. Bu amaçla, cevher ve yan kayaçların mineralojik ve petrografik incelemeleri ile birlikte, duraylı O, C-O ve S izotop sistematikleri belirlenerek cevher-oluşturan çözeltilerin Biga yarımadası ve Midilli adasındaki benzer tip cevherleşmeler ile olası kökensel benzerlik ve/veya farklılıkları ortaya konulacaktır. Kuvars başta olmak üzere çeşitli alterasyon fazlarında yapılacak sıvı kapanım analizleri cevherleşmeyi sağlayan çözeltilerin bileşimsel homojenlikleri hakkında önemli bilgi sunacaktır. Cevherleşme sıcaklığı sıvı kapanım ve duraylı izotop termometresi gibi farklı yöntemlerle belirlenecektir. Elde edilecek izotop verileri çeşitli ikili-üçlü karışım diyagramlarında modellenerek bütünleşik şekilde değerlendirilecektir.