Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akça M. O., Yıldırım Y. E. (Yürütücü), Namlı A., Öztürk H. S., Taş İ., Tuğrul K. M.
TÜBİTAK Projesi, 2021 - 2024
Son yıllarda dünyadaki kıt kaynakların
sürdürülebilir kullanımı için çok sayıda araştırma yapılmaktadır. Özellikle su
kaynaklarının etkin ve sürdürülebilir kullanımı konusunda uzun yıllardan beri
araştırmalar yapılmaktadır. Sulama suyunun etkin ve sürdürülebilir kullanımında
en yüksek randıman sağlanabildiği sulama yöntemlerinin başında yüzey altı damla
sulama (YADS) yöntemi gelmektedir. Literatür dikkate alındığında YADS’ın çok
sayıda üstünlüğünün yanı sıra bitki kök bölgesine sulama suyu ile birlikte hava
uygulamasına da olanak sağlaması da sıklıkla vurgulanmaktadır. Bitki kök
bölgesine sulama suyu ile uygulanan havanın kök bölgesinde pozitif etki
yarattığı farklı çalışmalarla dile getirilmektedir. Ülkemizde şeker ihtiyacının
karşılanmasında en çok tercih edilen ve üretimi yapılan bitki şeker pancarıdır.
Söz konusu bitkinin verim ve kalitesinin artırılması en çok araştırma yapılan
konuların başında gelmektedir. Bu bağlamda yüzey altı damla sulama (YADS)
sistemi ile sulanan şeker pancarına sulama suyu ile birlikte hava uygulaması
yapılarak verim ve kalitedeki olası artışı incelenecektir. Uygulamalara bağlı
olarak, YADS’da yapılan hava uygulamasının bitki kök bölgesi topraklarının
nitrat konsantrasyonuna etkisi literatür dikkate alındığında ilk kez
incelenecektir. Ayrıca, yapılan literatür incelemesinde YADS’da toprak nemi ve
60 cm toprak derinliğindeki oksijen konsantrasyonu saatlik olarak tüm üretim
sezonu boyunca ilk kez incelenecektir. Ülkemiz koşullarında ilk kez YADS’da
hava uygulaması ve bitki kök bölgesindeki mikroorganizma faaliyetlerine
etkisi/değişimi araştırılacaktır. Çalışma tesadüf bloklarında bölünmüş
parseller deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülecektir. Deneme 2 ana
konu (hava uygulamalı ve hava uygulamasız) ve dört sulama suyu düzeyi (birikimli
ETc’nin %125, %100, %75 ve %50’si) olacak şekilde planlanmıştır. Toprak
biyolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla toprak solunumu (CO2
çıkışı), katalaz enzim aktivitesi ve beta glukosidaz enzim aktivitesi denemenin
başlangıcında, 30. gününde, 60., 90., 120., 150., 180. ve 210. gününde olmak
üzere 8 farklı zaman diliminde belirlenecektir. Aynı zamanda bitki kök
bölgesinden alınacak sulama sularında nitrat konsantrasyonu da ölçülecektir.
Toprak örneklemesi ayda bir, sulamadan bir gün sonra yapılacaktır. Toprak
örnekleri 10, 20, 40 ve 60 cm derinlikten alınacaktır. Proje kapsamında toprak
oksijeni ölçülecek, Topsoil Mapper (TSM) aleti ile deneme parselleri periyodik
olarak taranarak bitki kök bölgesi elektriksel iletkenliği izlenecek, şeker
pancarı bitkisi yaprak spektrometresi, infrared radyometre, termal kamara ve
NDVI sensörü ile ölçümler alınarak izlenecek, periyodik olarak topraktaki
biyolojik aktivitesi izlenecek ve bitki kök bölgesindeki nitrat konsantrasyonu
ölçülecektir. Uygulama konularının bitkide, bitki kök bölgesinde, verimde ve
kalite parametrelerinde meydana getireceği etkiler incelenecektir.