Akademik Veri Yönetim Sistemi
Ada A. O. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2010 - 2013
Birçok karsinojen bileşiğin 1. faz enzimleri ile oksidasyon
sonrası biyoaktivasyona uğradığı ve bu metabolik aktivasyonun yoğun olarak
sitokrom P450 (CYP) ailesinin tarafından gerçekleştirildiği düşünüldüğünde CYP
ekspresyonundaki değişiklikler etkin bir toksikolojik faktördür. Toksik
maddelerin bertaraf edilmesinden sorumlu metabolik enzimlerin en önemli
gruplarından birisi de CYP süper ailesidir. Bu ailenin önemli bir izozimi olan
CYP1B1, reaktif östrojen metabolitlerinin oluşmasında ve polisiklik aromatik
hidrokarbonlar (PAH’lar) gibi çevresel karsinojenlerin aktivasyonunda görev
alan anahtar bir enzimdir. Metabolik
aktivasyon sonrası oluşan ürünler, esas bileşikten daha toksik hale
gelmektedirler. İnsan CYP1B1 geninde aminoasit değişimine ve enzim
aktivitesinde değişikliğe neden olan 5 farklı tek nükleotid polimorfizmi mevcuttur.
Bunlar Arg48Gly (CYP1B1*2), Ala119Ser (CYP1B1*2), Leu432Val (CYP1B1*3),
Asn453Ser (CYP1B1*4) ve Ala443Gly (CYP1B1*7) polimorfizmleridir. Genel olarak
mutant CYP1B1 izozimleri yabanıl tipe göre daha yüksek aktivite
göstermektedir. CYP1B1 aktivitesi yüksek
olan bireylerde gerek endojen maddelerin, gerekse de eksojen çevresel
kimyasalların karsinojenik ve mutajenik özellikteki aktif ara ürünlerinin fazla
miktarda oluşmasına bağlı olarak farklı kanser türlerine yakalanma riski daha
yüksek olabilmektedir. Çeşitli toplumlarda polimorfik genlerin frekanslarının
farklı oldukları bildirilmektedir. İlaveten, etnik gurup içinde de farklılıklar
gözlenmektedir. Ülkemizde CYP1B1 polimorfizmi ile ilgili çalışmalar çok az
sayıda olmakla birlikte bu gen polimorfizmlerinin Türk toplumunda görülme
sıklığı ile ilgili net bir veri bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada
kanser hastası olmayan, 125 erkek ve 125 kadın toplam 250 gönüllü bireyde CYP1B1
Arg48Gly (CYP1B1*2), Ala119Ser (CYP1B1*2), Leu432Val (CYP1B1*3) Asn453Ser
(CYP1B1*4) ve Ala443Gly (CYP1B1*7) polimorfizmleri
belirlenmiştir. Bu çalışmanın sonuçları Türk toplumunda CYP1B1 geninin polimorfik dağılımı hakkında bilgi vermekte ve diğer
toplumlarla karşılaştırma yapılabilme olanağını vererek ileriye dönük olarak
Türk toplumunda kanser ve çeşitli hastalıklarda bu polimorfik genin etkisinin
ne ölçüde olabileceğinin belirlenmesinde temel verileri oluşturmaktadır.