Pediatrik DEHB'de Pridoksal Fosfat ve KinüreninTriptofan Oranı Arasındaki İlişki Oksidatif Stres Belirteçleri ve B3 Vitamini Düzeyi Karşılaştırması


Türkeş G. F. (Yürütücü), Elgün Ülkar S., Açıkel S. B., Sezen S., Aktay F.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2024 - 2026

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Ağustos 2024
  • Bitiş Tarihi: Şubat 2026

Proje Özeti

Dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocuklarda sık görülen bir nörogelişimsel bozukluktur ve dikkatsizlik, hiperaktivite, dürtüsellik gibi belirtilerle karakterizedir. DEHB genellikle dopaminerjik işlev bozukluğu ile ilişkilidir. Nöroinflamasyon, oksidatif stres ve anormal nöronal gelişim DEHB riskini artıran faktörlerdir. Oksidatif stres belirteçlerinin DEHB hastalarında yüksek olduğu, bu hastaların normal seviyelerde antioksidan üretmesine rağmen strese yanıtlarının yetersiz olduğu gözlenmiştir. Triptofan metabolizması ve kinürenin yolu DEHB ile ilişkilendirilmiştir. B6 vitamininin aktif formu olan pridoksal fosfat, kinürenin yolunun koenzimidir ve DEHB’li hastalarda düşük seviyelerde bulunmuştur. Tedavide pridoksal fosfat kullanılmasıyla DEHB'li kişilerde serotonin seviyelerinin arttığı gözlenmiştir. Çalışmamız, TRP, KYN ve B3 vitamininin analizi ile kinürenin yolundaki değişiklikleri ve bu değişikliklerin oksidatif stres belirteçleri ile ilişkisini ve pridoksal fosfatın KYN/Trp oranı arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır.

Çalışmamız, prospektif ve olgu-kontrol bir çalışma olarak tasarlanmıştır. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Anabilim Dalı ve Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı arasında gerçekleştirilecektir. Yapılan güç analizine göre 17 olgu ve 17 kontrol olmak üzere 34 gönüllüde 11.05.2023 tarih ve İ05-291-23 Karar Nolu “Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklarda Netrin-1 ve Semaforin 3A, 4D, 7A düzeylerinin sağlıklı kontroller ile karşılaştırılması” adlı çalışmanın numuneleri kullanılarak çalışma gerçekleştirilecektir.

Daha öncesinde B6 Vitamini ve DEHB hastaları arasında yapılan çalışmalar olsa da DEHB’li hastalarda B6 Vitamininin aktif formu olan pridoksal fosfat araştırması yapılmamıştır. Pridoksal fosfat KYN yolunda birçok enzimin kofaktörü olduğu için eksikliğinde bu yoldaki belirteçlerinin düzeyinin değişeceğini ve sonuçta DEHB’ye yol açabilecek oksidatif stres belirteçleriyle ilişkilendirilebileceğini öngörüyoruz.