Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dumanoğlu H. (Yürütücü)
Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2021 - 2022
Bu araştırma, AH-32 ve AH-75 ahlat tipleri ve OHxF 333
armut anacında in vitro koşullarda köklendirilmiş bitkiciklerin dış koşullara
alıştırılmasında ve mikro çeliklerin ex vitro köklendirilmesinde yüzen su
kültürü tekniğinin kullanım potansiyelinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. İn vitro
köklendirme denemelerde büyümeyi düzenleyici madde içermeyen makro ve mikro
elementleri ½ kuvvetindeki MS temel besin ortamı kullanılmıştır. Tüm
köklendirme denemelerinde mikro çeliklere 250, 500, 1000 ve 2000 ppm IBA, hızlı
daldırma yöntemiyle 10 saniye uygulanmış ve kültürlerin ilk 5 gününde mikro
çelikler tamamen karanlık koşullarda tutulmuştur. IBA dozlarının mikro
çeliklerde köklenme oranı, köklenen mikro çeliklerde köklenme ve kallus düzeyi
üzerine etkileri 4 haftalık kültürlerde incelenmiştir. İn vitro bitkicikleri dış koşullara alıştırılma denemeleri, yüzen su
kültürü tekniği ile iklim odasında ve ayrıca kontrol olarak %80 torf ve %20
perlit ortamda sera koşullarında plastik tünel altında gerçekleştirilmiştir.
Dört haftalık periyodun sonunda bitkiciklerde canlılık oranı ve düzeyi,
sararanların oranı ve sararma düzeyi, kararanların oranı ve kararma düzeyi,
yaşayan bitkiciklerde boy, yaprak sayısı, kök sayısı, en uzun kökün uzunluğu,
köklenme düzeyi ölçüm ve gözlemleri yapılmıştır. Dış koşullara
alıştırılan bitkiler sera koşullarında 3 ay geliştirilmiştir. Bitkilerde
boy, yaprak sayısı ve gelişme düzeyleri belirlenmiş, yapraklarda anatomik
incelemeler ve klorofil analizleri için yaprak örnekleri alınmıştır.
İn vitro köklendirme denemelerinde AH-32 ahlat
klonunda en yüksek köklenme oranları (%60.6-%73.5) 250, 500 ve 1000 ppm IBA
uygulamalarında belirlenmiştir. AH-75 klonunda ise köklenme oranları bakımından
IBA dozları arasında önemli bir farklılık bulunmamıştır (%32.0-%56.4). OHxF 333 anacında en yüksek köklenme oranları
250 ve 500 ppm IBA uygulamaları ile elde edilmiştir (%59.4 ve %43.1). Yüksek
IBA dozları her üç Pyrus genotipinde
de kallus gelişimini tetiklemiş ve kallus düzeyi 1000 ve 2000 ppm IBA
dozlarında, 250 ve 500 ppm dozlarına göre önemli düzeyde daha yüksek
bulunmuştur.
Bu çalışmada hızlı
daldırma yöntemiyle IBA uygulanmış Pyrus
mikro çeliklerinde ex vitro koşullarda köklenme
sağlanamamıştır. Bununla birlikte yüzen su kültürü tekniği ile in vitro
bitkicikler 4 haftalık süreçte başarıyla dış koşullara alıştırılabilmiştir. İn
vitro koşullarda 250 ppm IBA
uygulaması ile köklendirilmiş mikro çelikler her üç Pyrus genotipinde de yüzen su kültürü tekniği ile daha yüksek
oranlanda dış koşullara alıştırılmıştır. Bu oranlar OHxF 333 anacında %84.0,
AH-32 ahlat klonunda %62.7 ve AH-75 ahlat klonunda %44.0 olarak belirlenmiştir.
Bulgularımız
yüzen su kültürü tekniği ile in vitro bitkiciklerin genel olarak dış koşullara
başarıyla alıştığını göstermiştir.