Şengel Türk C. T., Güney G.(Yürütücü), Gümüştaş M.
TÜBİTAK Projesi, 2023 - 2024
Abemasiklib (ABE)
östrojen reseptörü+ metastatik meme kanseri hastalarının tedavisinde kullanımı
onaylanan bir CDK4/6 inhibitörüdür. Ancak, ABE’nin diğer meme kanseri alt
tiplerine göre daha agresif seyreden kötü prognoza sahip UNMK tedavisinde
etkisine dair sınırlı sayıda çalışma mevcuttur. Önceki çalışmamızda ABE’nin
UNMK hücrelerinde yüksek etkinliğine sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca,
ABE’nin dirençli UNMK hastalarında faz II klinik denemeleride devam etmektedir.
Ancak ABE’ye karşı gelişen ilaç direnci ve ABE’nin hastalarda neden olduğu
ciddi yan etkiler tedavinin etkinliğini sınırlandırmaktadır. Günümüzde
nanoteknolojideki ilerlemeler, nanopartiküler ilaç taşıyıcı sistemlerin
kontrollü ilaç taşınmasını sağlayarak; gelişen ilaç direncinin aşılmasına ve
kanser hücrelerinin seçici bir şekilde hedeflenmesine olanak sağlamıştır. Lipit
polimer hibrit nanopartikülleri, biyolojik olarak parçalanabilen polimerik bir
çekirdeği çevreleyen tek ya da çok katlı lipit tabaka ve/veya tabakalardan
oluşan bir kabuktan meydana gelen partiküllerdir. Bu sistemlerin hibrit yapısı;
kontrol edilebilir partikül boyutu, yüzey işlevselliği, yüksek enkapsülasyon
etkinliği, modifiye edilebilen salım profili, toksik etkisinin olmaması ve
yüksek stabilitesi gibi avantajlı özellikleri son yıllarda kanser
çalışmalarında dikkat çekmesine neden olmuştur. Projemizde ilk kez ABE için bir
ilaç taşıyıcı nanopartiküler sistemin geliştirilmesi, karakterize edilmesi ile in vitro ve in vivo terapötik etkinliğinin belirlenmesi sağlanacaktır. Bu kapsamda, (i) ABE yüklü lipid polimer hibrit
nanopartiküllerin (ABE-N) üretilmesi, karakterize edilmesi, (ii) Karakterize
edilen ABE-N’nin ABE ile karşılaştırmalı olarak 4T1 UNMK ve IMMEC meme kontrol
hücrelerinde sitotoksik ve apoptotik etkilerinin değerlendirilmesi, (iii) ABE
ve ABE-N’nin CDK4/6-Siklin D-Rb-E2F yolağında moleküler düzeyde etkisinin
belirlenmesi ve (iv) ABE ve ABE-N uygulamasının UNMK tedavisinde in vivo etkinliğinin belirlenmesi
amaçlanmıştır. Böylece, lipid-polimer hibrit nanopartiküllerin ABE’ye göre
üstün terapötik etkinliğinin in vitro
ve in vivo düzeyde ortaya konması
hedeflenmektedir.