Gökova Körfezi ve Çevresi Derin Sismik Hız Yapısının Tomografik Yöntemlerle Araştırılması ve Bölgenin Tektonik Yapısal Unsurları ile İlişkilendirilmesi


Kaypak B. (Yürütücü)

Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje, 2020 - 2023

  • Proje Türü: Diğer Resmi Kurumlarca Desteklenen Proje
  • Başlama Tarihi: Nisan 2020
  • Bitiş Tarihi: Ekim 2023

Proje Özeti

Gökova Körfezi ve yakın çevresi Ege, Akdeniz ve Anadolu bloklarının buluştuğu Ege (Helenik) Yayı’nın kuzeydoğu ucunda bir konumda bulunmaktadır. Bu konumu itibari ile depremsellik bakımından Batı Anadolu’nun en etkin bölgelerinden biridir. Özellikle 20 Temmuz 2017 (UTC) Bodrum Depremi’nden (Mw 6.6) sonra ise bölgede aktivitenin daha da arttığı gözlemlenmiştir. Gökova Körfezi’nin bu aktif karakteri nedeniyle bölge birçok yerbilimci için ilgi odağı olmuş ve çok sayıda bilimsel çalışma yapılmıştır. Ancak, bölgenin derin sismik hız yapısını tomografik olarak ortaya koyan, bölgenin yüzey faylarını derin yapılarla ilişkilendiren ve buna göre bölgeye özgü bir model sunan herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Bu proje önerisi ile Gökova Körfezi ve yakın çevresi için, başta 2017 yılı depremleri olmak üzere, önceden meydana gelmiş ve daha güncel depremleri kullanarak bölgenin kabuksal 1-Boyutlu ve 3-Boyutlu sismik hız yapısını tomografik yöntemlerle yüksek çözünürlükte belirlemek, depremleri yeniden konumlandırmak, belirli büyüklükteki depremlerin odak mekanizması çözümlerini hesaplamak ve bunları kullanarak bölge için bir gerilme analizi yapmak, körfez ve çevresi için tektonik bir model oluşturmak projenin ana amacını oluşturmaktadır. Böylece bu proje önerisi ile literatürde yerbilimleri açısından önemli bir boşluğun kapatılacağı düşünülmektedir.


Proje önerisi kapsamında yapılacak çalışmalar, arazi ve analiz çalışmaları olarak iki bölümden oluşmaktadır. Arazi çalışmaları kısmında jeolojik ve sismolojik araştırmalar yer almaktadır. Başta Gökova Fay Zonu (GFZ) olmak üzere bölgenin karasal alanında bulunan fayların saha jeolojisi yöntemiyle haritalanması jeolojik arazi çalışmaları kapsamında yapılacaktır. Sismolojik arazi çalışmaları ise bölgede ani bir sismik etkinliğin oluşması veya veri sayısında ve kalitesinde yeterli ölçütlerin sağlanamaması durumlarında, araziye yerleştirilecek geçici deprem gözlem istasyonlarının kurulumu ve veri toplama işlerinden oluşmaktadır. Analiz çalışmaları bölümünde ise ağırlıklı olarak tomografik yöntemlerin yer aldığı bir dizi sismolojik, jeolojik ve jeodezi çalışmaları yer almaktadır. Sismolojik çalışmalar için ulusal ve uluslararası deprem gözlem merkezlerinin veri bankalarından sağlanan proje sahasında olmuş ve proje süresince meydana gelecek olan deprem verilerinden faydalanılacaktır.

Projenin başarıyla gerçekleşmesi ve sonuçlanması durumunda, bölgenin 1-B ve 3-B derin sismik hız yapısı tomografik yöntemlerle modellenerek bölgedeki yapısal unsurlarla ilişkisi belirlenecektir. Böylece, bu kesimdeki depremlerin oluşum mekanizmaları ve özellikleri anlaşılacak, karasal ve denizel alanlardaki yapıların kendi içerisinde ve birbirleriyle olan ilişkileri ortaya çıkarılacaktır. Yüzeyde gözlenen fay zonlarının derin yapılarla bağlantıları saptanacaktır. Nihayetinde proje önerisi, sonuçları açısından ele alındığında literatürde önemli bir boşluğu kapatacaktır