Radyomanyetotellurik Doğru Akım Özdirenç ve Yapay Uçlaşma Verilerinin İki Boyutlu Birleşik Yorumu Bir Maden Arama Örneği

TÜBİTAK Uluslararası İkili İşbirliği Projesi, 2011 - 2014

Proje Türü: TÜBİTAK Uluslararası İkili İşbirliği Projesi
Başlama Tarihi: Temmuz 2011
Bitiş Tarihi: Temmuz 2014

Proje Özeti

Radyomanyetotellürik (RMT) ve Doğru Akım Özdirenç (DAÖ) yöntemleri, yeraltı yapıları özdirençlerine göre, Yapay Uçlaşma (YU) yöntemi ise özdirenç ve yüklenebilirliklerine göre inceleyen jeofizik yöntemlerdir. Her üç yönteminde araştırma derinliği yaklaşık olarak aynıdır. DAÖ yöntemi daha çok yalıtkan yapıların bulunmasında etkilidir. Elektromanyetik bir yöntem olan RMT ise daha çok iletken yapılara duyarlıdır. YU yönteminde kullanılan yüklenebilirlik büyüklüğü ise iletkenlik ile doğru orantılıdır.

Günümüzde RMT, DAÖ ve YU verileri daha çok bir doğrultu boyunca ölçülmekte ve bu veriler iki-boyutlu (2B) ters çözüm algoritmaları ile değerlendirilmektedir. Geleneksel olarak, YU verilerinin ters çözümünde önce doğru akım durumunda ölçülen gerilim farkından hesaplanan görünür özdirenç verilerinin ters çözümü yapılır. Daha sonra bulunan özdirenç modeli kullanılarak görünür yüklenebilirlik verilerinin ters çözümü ile 2B yüklenebilirlik modeli elde edilir. Bulunan yüklenebilirlik modelinin doğruluğu özdirenç modelinde iletken ve yalıtkan yapıların çözülmelerine bağlıdır. Bu durumda daha çok yalıtkan yapıların iyi çözüldüğü özdirenç modelinin tam doğru olduğu kabul edilir. Ancak bu modelde iletken yapılar çok iyi belirlenmez.

Bu proje kapsamında ise, aynı doğrultu boyunca ölçülen RMT ve DAÖ verilerinin birleşik ters çözümü yapılacaktır. Birleşik ters çözüm sonucu bulunan modelde, iletken ve yalıtkan yapılar, her iki veri grubunun bağımsız ters çözümü sonucu bulunan modellerden daha duyarlı bulunacaktır. Birleşik ters çözümden elde edilecek özdirenç modeli kullanılarak, görünür yüklenebilirlik verilerinin 2B ters çözümü yapılacaktır. Böylece elde edilecek yüklenebilirlik modeli klasik çözümden daha gerçekçi olacaktır. Bu amaç için yeni bir algoritma geliştirilecektir. Geliştirilen algoritma, yapay veriler ile test edilecektir. Daha sonra, bir maden sahasında ölçülecek arazi verileri ile de algoritmanın kullanılabilirliği denenecektir.