Ateş E., Gürel Ağır Ç., Bekişoğlu H. Ü.(Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2021 - 2023
Dünyanın son zamanlarda karşı karşıya kaldığı Covid-19 süreci bireylere sürdürülebilir ve doğayla iç içe yaşamanın keyfini göstermiştir. Toplumun farklı kesimlerinin doğada vakit geçirme alışkanlıkları artmış ve bununla beraber farklı ticari sektörlerin işleyişi de değişmiştir. Aynı zamanda teknoloji hayatın vazgeçilmez parçası haline gelmiştir. Belmont Forum ortağı ülkeler geleceğin kentlerinde; ekonomi, teknoloji, çevre, iklim ve insan davranışları arasındaki ilişkilerin önemine dikkat çekmektedir. Özellikle bisikletle ulaşım ve bisikletin yaygınlaştırılması, "Sürdürülebilir Kalkınma için İklim Değişikliği Paris Antlaşması (SDG1)" ve Avrupa da gittikçe yaygınlaşan Düşük Emisyon Zonu (LEZ) prensipleri çerçevesindedir. Buradan da anlaşılacağı gibi bisikletin ve üretimi devam eden basit eko ulaşım araçlarının (scooter, hoover board, elektrikli bisiklet vb.) geleceğin kentlerinde çok daha yaygın olarak yer alacağı bir gerçektir. Aksaray ilinin de parçası olduğu Ahiler Kalkınma Ajansı "2021 Çalışma Programı" hedefleri arasında, turistik ürün çeşitlendirmesi ve yönetişim kavramının geliştirilmesi yoluyla Kapadokya destinasyonunun güçlendirilmesi bulunmaktadır. Yine ilgili raporda bunun sağlanabilmesi için yapılacak faaliyetler ise; Kapadokya doğa yürüyüşü ve bisiklet rotalarının oluşturulması şeklinde belirlenmiştir. Proje ile bölgesel ölçekte; hâlihazırda amatörce yapılan doğa turizminin ve bağlantılı ekonominin canlandırılması, alternatif istihdam kaynaklarının bölgeye kazandırılması amaçlanırken, bu doğrultuda sporun ve hareketliliğin her yaş grubunda cazip hale getirilmesi beklenmektedir. Ülkesel ölçekte de; akıllı kent altyapısına entegre olabilecek bir model oluşturulması, doğa turizminin dijital popülerliğinin sağlanması, enerji tasarrufu ve iklim dönüşümüne katkı amaçlanmaktadır. Projenin kapsamı; Aksaray ilinde amatörce yürütülen mevcut doğa turizmi faaliyetlerinin tespit edilmesi, yeni doğa yürüyüş (trekking) rotalarının oluşturulması, Hasan dağı tırmanış rotasının erişilebilirliğini arttırıcı tasarım çözümlerinin üretilmesi, Hasandağı Yamaç Paraşütü pistinin fizibilite çalışmasının yapılması, mevcut bisiklet kullanımının kentsel alanlar dışında da yaygınlaştırılması için rotaların saptanması, rotayı destekleyici tasarım önerilerinin geliştirilmesi ve tüm bu altlığın mobil-web ara yüzü olan bir portale entegrasyonu için araçların geliştirilmesidir. Bu kapsam doğrultusunda proje beş iş paketi içeren aşamalardan oluşmaktadır. Aksaray ili ölçeğinde mevcut ve ilave trekking rotaları, bisiklet rotalarının tespit edilmesinde CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) tabanlı analizler kullanılacaktır. Yapılacak arazi çalışmalarıyla analizler sonucunda elde edilen rotalar deneyimlenerek haritalandırılacaktır. Kullanıcıların ihtiyaçlarına cevap verebilmek ve kurgulanan turizm hedeflerine ulaşabilmek için rota güzergâhlarında özellikle de Hasan dağı zirve tırmanış güzergâhında mimari tasarım çözümleri geliştirilecektir. Farklı yeşil rotalar arasında geçiş imkânı sağlayan ve kullanıcıların ihtiyaçlarına yönelik hizmet sektörlerinin de yer aldığı "Yeşil Yolculuğunu Yönet" Fizibilite Çalışması Master Planı sonuç çıktılar arasındadır. Proje, coğrafi konumun Kapadokya Bölgesi' ne yakın olmasının getirdiği avantajları da kullanarak, buranın hâlihazırdaki turizm potansiyelini kendisine çekebilmek, il turizm ekonomisini canlandırabilmek ve Aksaray ilinin doğal güzelliklerinin dünya ölçeğinde tanınırlığının arttırılması açısından önemlidir. Tüm dünyada bilinen Euro Velo dijital bisiklet platformundan farklı olarak geliştirilen öneri web-mobil portali üzerinden farklı doğa etkinlikleri arasında geçiş sağlanabilmesi projenin ARGE yönüdür. Sürdürülebilir fiziksel hareketlilik, alternatif turizm altyapısı, arazi kullanımı ve dijital bağlantılılık için entegre bir yaklaşım geliştirerek, sağlıklı yaşamın parçası olan doğa sporlarının yaygınlaştırılması ve bölgeye yeni istihdam sektörlerinin kazandırılmasıyla ekonominin canlandırılması projenin ihtisaslaşma ile örtüşen ana konusudur. Fizibilitesi yapılarak uygun güzergâhları belirlenmiş, güvenli hale getirilmiş tüm doğal etkinlik alanları sayesinde mevcut kullanıcı sayısı artacak ve güzergâhlardaki hizmet sektörü planlanması da yapılmış olacaktır. Sistemin kendisini finanse edebilme özelliği de proje kapsamında modellenecektir. Proje, devamlılığında bölgesel ve ülkesel olarak yaygınlaştırılmaya ve patent niteliği olan web-mobil portal sayesinde Belediyelerce kullanılmaya uygundur.