Akademik Veri Yönetim Sistemi
Açıkgöz H. N. (Yürütücü), Dağlıoğlu N., Bucuka Ş.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2024 - 2025
Gama- hidroksibütirat veya gama-hidroksibütirik asit (GHB) memelilerde merkezi sinir sisteminde (MSS) ve dokularda bulunan endojen bir moleküldür. Gama-hidroksibütirat (GHB) yapısal olarak nörotransmitter gama-aminobutirik asit (GABA) ile ilişkilidir ve insan beyninde GABA’nın bir metaboliti olarak bulunmaktadır. Endojen GHB konsantrasyonları saç, kan, idrar gibi örneklerde tespit edilebilmektedir. Bu konsantrasyonlar cinsiyete, yaşa, popülasyona göre değişebilmektedir. GHB maddesini adli analizlerde önemli kılan nokta vücutta doğal olarak üretilen bir madde olmakla birlikte, harici alımlarda kötüye kullanımı olan bir madde olmasıdır. GHB'nin endojen varlığı yani her insanda bulunması, kullanıcı olmayan kişilerden alınan örneklerde dahi pozitif sonuç verebilmesi analitik sonucun yorumlanmasını zorlaştırır. Adli olaylarda saç, kan, idrar gibi örneklerde yapılan analizlerde vücuda dışarıdan alınan (eksojen) miktar ile kişinin vücudunda var olan (endojen) miktarın ayrımını yapmak önemlidir. Yüksek lisans tez projemizde Türk popülasyonunda 18 yaş üstü sağlıklı ve herhangi bir madde kullanıcısı olmayan 73 bireyden toplanan saç örnekleri, endojen GHB seviyesinin belirlenmesi amacıyla sıvı kromatografi- tandem kütle spektrometresi (LC-MS/MS) ile analiz edilmiştir. Tez çalışmamız Türk popülasyonunda endojen GHB seviyelerini araştıran ilk çalışma özelliğini taşımaktadır. Analiz sonucunda endojen GHB konsantrasyonları 0.965-5.434 ng/mg (ortalama 1.857 ± 0.860) aralığında bulunmuştur. Elde edilen endojen GHB seviyelerinin, yaş, cinsiyet ve sigara kullanımı gibi faktörlere bağlı olarak anlamlı bir farklılık gösterip göstermediği istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Kadın ve erkek bireylerin endojen GHB seviyeleri arasında anlamlı bir farlılık bulanamamıştır. Sigara kullanan bireyler ve kullanmayan bireyler arasında da anlamlı bir farlılık bulunmamıştır. Yaş grupları arasında yapılan analizlerde, 18-29 yaş grubu ile 30-50 yaş grubu ve 50 yaş üstü bireyler arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p <0.05).