Otizm Spektrum Bozukluğu Olan, Öğrenme Güçlüğü Olan ve Tipik Gelişen Çocuklarda Okuma ve Okuduğunu Anlama Süreçlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi


Bakkaloğlu H. (Yürütücü), Taylan S. B., Ökcün Akçamuş M. Ç., Kılıç Tülü B., Karaman N., Mançe Çalışır Ö.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2026

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Başlama Tarihi: Şubat 2023
  • Bitiş Tarihi: Şubat 2026

Proje Özeti

Okuma becerileri, bilgi ediniminde aktif olarak kullanılmakta ve akademik başarıda önemli bir rol oynamaktadır. Okumanın ediniminde ve kullanımında yaşanan güçlükler ise ilerideki öğrenme deneyimleri ve akademik başarı için bir risk durumu yaratmaktadır. Ülkemizde okuma ve yazma becerilerinin öğretimine ilkokul birinci sınıfta başlanmakta ve tüm sınıflarda benzer bir süreç ve programla öğretim yapılmasına rağmen tüm çocuklarda benzer bir başarı düzeyi görülmemektedir. Ek olarak bazı nörogelişimsel bozukluklara sahip çocuklarda farklılaşan bir okuma performansı görülmektedir. Nitekim otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda okuma akıcılığı ve doğruluğunda görece tipik gelişen çocuklara yakın bir performans görülürken okuduğunu anlamada önemli düzeyde güçlükler görülmektedir. Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda ise yaygın biçimde hem okuma süreçlerinde hem de okuduğunu anlamada önemli düzeyde güçlükler görülmektedir. Çocukların okuma ve okuduğunu anlama süreçlerinin incelenmesinde yaşanan güçlüklerin doğasına ve iyi okuyucu olan çocukların kullandıkları stratejilerin belirlenmesine yönelik araştırmalar önemli bilgiler sunmaktadır. Bu araştırmaların önemli bir ksımı da göz izleme tekniği ile yapılmaktadır. Göz izleme çalışmaları ile çocukların, tek sözcükler veya cümleler düzeyinde okuma süreçleri üzerine; tüm bir metni okuma ve anlama süreçleri üzerine ve farklı türdeki metinleri okuma ve anlama süreçleri üzerine ayrıntılı bilgi elde edilebilmektedir. Bunun yanı sıra çocukların okuma sırasındaki katılım davranışları ve duygudurumları da okuma başarısını etkileyen önemli değişkenlerdir. Bununla birlikte ulusal ve uluslararası alanyazında tüm bu verileri (okuma ve anlama performansı, bu süreçteki göz izleme verileri, katılım ve duygudurum özellikleri) birlikte ele alan ve OSB olan, öğrenme güçlüğü olan ve tipik gelişen çocuklarda bu özellikleri karşılaştırmalı olarak inceleyen herhangi bir araştırmaya ulaşılamamıştır. Dolayısıyla bu araştırmada anadili Türkçe olan OSB olan, öğrenme güçlüğü olan ve tipik gelişen çocuklarda okuma ve okuduğunu anlama performanslarının, bu süreçlerdeki göz hareketlerinin, okuma görevlerindeki dikkat ve katılım süreleri ve duygudurumlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmaktadır.