Akademik Veri Yönetim Sistemi
Aydos O. S. (Yürütücü), Tiryaki M., Topal Çelikkan F., Sunguroğlu A., Aydos K.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2024
Günümüzde erkek infertilitesi global ölçekte önemli bir sağlık sorunu olarak ön plana çıkmakta olup spermatogenez sürecindeki bozukluklar erkek infertlitesinin büyük bir kısmını oluşturmaktadır. Sperm üretimi oldukça uzun ve karmaşık bir süreçte gelişir. İnsan spermatogenezi 74 günlük sikluslar halinde pubertede başlayıp, yaşam boyunca devam eder. Spermatogenez süreci özelleşmiş bir mikroçevre (niş) tarafından düzenlenmekte olup bu mikroçevrede Sertoli hücreleri (SH) önemli görevlere sahiptir. Spermatogonyal kök hücrelerin diferansiyasyonunda etkin rol oynayan uygun mikroçevrenin sağlanması erkek infertilitesinin tedavisinde çok
önemlidir.
Literatürde kök hücre diferansiyasyonunda kullanılan mezenkimal kök hücrelerin (MKH) iyi bir mikroçevre oluşturduğu, hücre-hücre interaksiyonlarının kök hücre tedavisinde çok önemli bir yerinin bulunduğu bilinmektedir. Mezenkimal kök hücreler son yıllarda hücresel tedavilerde yüksek bir kullanım potansiyeline sahip olmuştur. Hasarlanmış dokuya göç edebilmesi, farklı hücre tiplerinedönüşebilmesi, salgıladığı biyoaktif moleküller ile inflamasyonu engellemesi, hasarlı dokunun iyileşmesini desteklemesi ve immünmodülatör olarak rol oynaması mezenkimal kök hücrelerin hücresel tedavide tercih edilme nedenlerindendir.
Doğal bir membran olan ve bugüne kadar yapılan çalışmalarda genellikle skafold olarak kullanılan amniyon membran (AM) çok sayıda büyüme faktörü ve sitokin salgılar. AM’nın kolay elde edilebilir, işlenebilir olması ve transplantasyonunun kolay olması nedeniyle iyi bir skafold adayıdır. Özellikle skafold olarak kullanıldığında immün rejeksiyonun görülmemesi amniyon membranın klinikte kullanılabilirliği açısından çok önemlidir
Bu çalışmada öncelikle sağlıklı sıçanların testis dokusundan Sertoli hücre, yağ dokusundan ise mezenkimal kök hücrelerin eldesi gerçekleştirilecektir. Doğal bir membran olan amniyon membran skafold olarak kullanılarak sağlıklı sıçan testis dokusundan elde edilen Sertoli hücreleri ve yağ doku kökenli mezenkimal kök hücreler ile in vitro kültür ortamında germ hücre diferansiyasyonu için indüklendikten sonra busulfan ile azoospermik hale getirilmiş sıçanların testis dokusuna transplante edilerek in vivo ortamda germ hücre diferansiyasyonunun ilerlemesi ve spermatogenez sürecine olan katkısı incelenecektir. Bu çalışmada sabit bir niş ortamında AM’nın MKH ile birlikte in vitro ve in vivo ortamda spermatogenez sürecine, germ hücre diferansiasyonuna katkısının araştırılması amaçlanmıştır. İn vitro kültür ortamında germ hücre differansiyasyonu için indüklenen hücrelerde transplantasyon öncesinde ve transplantasyondan sonra belirli aralıklarla, germ hücre öncüsü, SKH ve diferansiyasyonun farklı aşamalarındaki germ hücreleri ile ilgili hücre belirteçleri kullanılarak gen ve protein düzeyinde germ hücre diferansiyasyonu ve AM ile birlikte transplante edilen hücrelerin spermatogenez süreci üzerine etkileri incelenecektir. Bu proje ile busulfan ile azoospermik hale getirilmiş sıçanlarda, sabit bir niş ortamında, AM ve MKH’lerin birlikte sinerjik etki meydana getirerek spermatogenez sürecine olan etkisinin, erkek infertilitesinin tedavisine ve bu sürece yönelik hücresel mekanizmaların aydınlatılmasına önemli katkı sağlayacağı kanaatindeyiz. Bu proje kapsamında gerçekleştirmeyi planladığımız teknik, klinik uygulamalarda tüm populasyonun %1, infertil erkeklerin ise %10-15’ini oluşturan azoospermik bireylerde spermatogenez sürecinin yeniden düzenlenmesinde yeni teröpatik yöntemlerin geliştirilmesi açısından yaygın etkinliğe sahip önemli bir çalışma olma özelliğindedir.