Futbolcularda Akut Kafein ve L-Karnitin Desteğinin Egzersiz Performansı ve Kan Laktik Asit Düzeyi Üzerine Etkisi

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2020 - 2022

Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
Başlama Tarihi: Haziran 2020
Bitiş Tarihi: Temmuz 2022

Proje Özeti

Sporcu beslenmesi, sporcunun sağlıklı bir yaşam sürmesini, antrenman programına adapte olmasını, egzersiz sonrası hızla toparlanmasını, yarışma performansını optimize etmeye yönelik beslenme ilkelerinin geliştirilmesini ve yaşama geçirilmesini kapsamaktadır. Son yıllarda sporcular arasında beslenmenin öneminin kavranması çeşitli beslenme stratejilerinin oluşmasında ve besin desteklerinin kullanımında artışa yol açmıştır. Besin destekleri için kesin yararlıdır ibaresi kullanılmasa da birçok besin desteğinin performans ve toparlanma üzerine olumlu etkilerinin görüldüğü çalışmalar mevcuttur. Bu çalışmada futbolcularda akut kafein ve L-karnitin desteklerinin egzersiz performansı ve kan laktik asit düzeyi üzerine etkisi incelenmiştir. Ek olarak çalışmada futbolcuların beslenme durumları ve vücut antropometrik ölçümleri de değerlendirilmiştir. Çalışma Samsun ili Yerel Amatör Liginde futbol oynayan 18-26 yaş aralığında herhangi bir hastalığı bulunmayan, son 3 yıldır haftada en az 4 kez antrenman yapan ve son 6 ayda herhangi bir besin desteği kullanmamış 24 gönüllü futbolcu ile yapılmıştır. Çift kör, randomize, çapraz-döngülü düzende tasarlanan çalışmada sporcular başlangıç, L-karnitin (3 g) ve kafein (6 mg/kg) denemeleri olmak üzere toplam üç farklı koşulda test protokolüne tabi tutulmuştur. Besin destekleri futbolculara aerobik ve anaerobik performans testlerinden 60 dk önce verilmiştir. Çalışma sonunda futbolcuların yalnızca %33,4’ünün 3 ana, 2-3 ara öğün yaptığı, yarısının önerilen minumum düzeyde enerji aldığı ve karbonhidrat alımının birçoğunda (%66,6) önerilen minunum düzeyden düşük olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca futbolcuların %75,0’inin diyetlerinde enerjinin %40,0’dan fazlasının yağdan geldiği saptanmıştır. Futbolcularda yetersiz alım düzeyi en fazla görülen mikro besin ögeleri K vitamini, C vitamini, kalsiyum, demir, riboflavin, tiamin, magnezyum olarak belirlenmiştir. Futbolcuların antropometrik ölçümleri ideal düzeyde ve literatürle benzer olarak tespit edilmiştir. Futbolculara uygulanan deneysel protokol sonuçları incelendiğinde L-karnitin desteğinin anerobik ve aerobik test sonrasında kan LA düzeyini azalttığı (p<0,05), kafeinin anaerobik test sonrası LA oluşumunu geciktirirken aerobik test sonrasında LA oluşumunu arttırdığı tespit edilmiştir (p>0,05). Aerobik ve anaerobik testler sonunda L-karnitin desteğinin anerobik ve aerobik performansı arttırdığı ve yorgunluğu geciktirdiği (p<0,05) kafein desteğinin ise yorgunluğu geciktirip aerobik performansı arttırırken (p<0,05) anaerobik performans üzerinde bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir (p>0,05). Sonuç olarak bu çalışmanın sporcu beslenmesi ve besin destekleri konusunda literatüre güncel ve önemli bilgiler sağlayacağı düşünülmektedir.